«ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΥΣΤΟΠΙΕΣ»:Η αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος υποδέχεται τις εικαστικούς, Αμήλια Παπαγεωργίου και Βίβιαν Χαλκίδη

Η αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος υποδέχεται τις εικαστικούς, Αμήλια Παπαγεωργίου και Βίβιαν Χαλκίδη, στην δεύτερη έκθεση της καλλιτεχνικής σεζόν 2015- 2016, με τίτλο «Σύγχρονες Δυστοπίες», η οποία εγκαινιάζεται την Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2015 στις 20:00. Τα έργα που παρουσιάζονται, πραγματεύονται τις έννοιες της αδράνειας, της αναμονής, της αόριστης προσμονής και στατικότητας, της παθητικότητας  και απραξίας ως κεντρικά στοιχεία της καθημερινής ζωής και ως αίτια των συναισθημάτων ντροπής, απομόνωσης, εγκατάλειψης και απόγνωσης που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος.  Η αποδόμηση της προσωπικότητας του ατόμου, αποτελεί και το σημείο εκκίνησης, την αφορμή για εσωτερική αναζήτηση και επαναπροσδιορισμό της ύπαρξης, μέσα από μία εκ νέου αναζήτηση της ουτοπίας και ως μία ατέρμονη προσπάθεια διαφυγής από την «δυστοπία», από τον τόπο αλλοίωσης και δυστυχίας, από την κοινωνία της αποξένωσης και της μοναξιάς.  

Η Ελβετίδα εικαστικός Αμήλια Παπαγεωργίου σημειώνει: «Το έργο μου εστιάζει στο αόρατο, στα συναισθηματικά αποτυπώματα που η ζωή αφήνει στο υποσυνείδητό μας. Ο στόχος μου είναι να απεικονίσω το συναίσθημα που προκαλείται από την εμπειρία περισσότερο από την ίδια την εμπειρία.  Μετουσιώνω αυτά τα συναισθήματα σε εικόνες στη προσπάθεια να ορίσω το αξιοθαύμαστο, την σκληρότητα και τον παραλογισμό της ύπαρξης μας. Ο καμβάς είναι η σκηνή μου, το ανθρώπινο σώμα, το οποίο αναλύω και μεταμορφώνω επίμονα για να ανακαλύψω την ψυχή και την ουσία του, είναι το μέσον μου. Τα συναισθήματα γίνονται οντότητες και το καθένα αφηγείται τη δική του ιστορία.   Ενώ συνήθως αυτοσχεδιάζω, έναυσμα μπορεί να αποτελέσει ένα συγκεκριμένο γεγονός, μια εικόνα, ένα σκίτσο ή ακόμα και ένα μουσικό έργο. Καθώς η εικόνα εξελίσσεται, αναδύεται μια ιστορία, και η σχέση με την πρωταρχική ιδέα μπορεί να χαθεί. Κάθε πίνακας γίνεται ταξίδι, περιπέτεια, διάλογος, και πεδίο μάχης». 

Όπως αναφέρει η Βίβιαν Χαλκίδη: «Σύγχρονες δυστοπίες, δυσοίωνοι κόσμοι από τους οποίους οι άνθρωποι επιζητούν ν’ αποδράσουν. Κορμιά ακέφαλα, ακρωτηριασμένα, παραμορφωμένα, παραπαίουν σ' έναν κόσμο τεχνητό, αποστειρωμένο, αποκομμένο από τα πραγματικά θέλω, τις πανανθρώπινες αξίες, τη ζωή. Σ' ένα περιβάλλον ατελές, επίσης ατελή κορμιά, ασθενικά, φαινομενικά απτά αλλά στην ουσία άυλα, στέκονται μόνα ή στοιβαγμένα στο παράλογο της ανθρώπινης πορείας, της υλικής και πνευματικής καταστροφής.  Οι εκφάνσεις της δυστοπίας του σήμερα, βρίσκονται σε όλα τα επίπεδα, η ψυχική  βία  που ασκείται στο άτομο  από το ίδιο του το περιβάλλον, οδηγεί σταδιακά στην αποδόμηση της προσωπικότητάς του, με αποτέλεσμα την επαναλαμβανόμενη συναίνεσή του, δίχως την παραμικρή αντίδραση σε οποιαδήποτε δυσμενή επιβολή ζωτικής σημασίας. Την υπαρκτή αυτή αποδόμηση της προσωπικότητας, του πνεύματος, των ουσιαστικών αναγκών, ακολουθεί φυσικά μια νοητή αποδόμηση του σώματος, της ύλης». 

Η Αμήλια Παπαγεωργίου, Ελβετίδα ζωγράφος Άγγλο-Ελληνικής καταγωγής, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Ξεκίνησε την επαφή της με την τέχνη στα έντεκα, όταν μετακόμισε στην Αγγλία για να φοιτήσει στο Arts Educational School, Tring Park (1968-73).  Πήρε το πτυχίο της από την Ecole des Beaux-Arts του Neuchâtel στην Ελβετία (1980), και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα ιστορίας της τέχνης και τέχνης της Άπω Ανατολής στο Πανεπιστήμιο της Λοζάνης, καθώς και μαθήματα μουσειολογίας και τέχνης & μέσων μαζικής ενημέρωσης με τον Réné Berger στο Musée Cantonal des Beaux-Arts de Lausanne (1980-85). Ακολουθώντας το πάθος της για την τέχνη και τον πολιτισμό της Κίνας και της Ιαπωνίας έκανε μια σειρά από ταξίδια στην Άπω Ανατολή. Σπούδασε Κινέζικα στο Ινστιτούτο Ανατολικών σπουδών της Γενεύης και πήρε μαθήματα Κινέζικης καλλιγραφίας στη Σχολή Καλών Τεχνών της Λοζάνης.  Η καλλιγραφία και ο χορός επηρέασαν το έργο της και συνέβαλαν στην εξέλιξη του εικαστικού της ύφους. Δουλεύει κυρίως με λάδια, χρησιμοποιώντας μια χορογραφική και ανατομική προσέγγιση στο ανθρώπινο σώμα.   Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Artists in Motion (AIM, 1997-2002). Η δουλειά της έχει εκτεθεί σε γκαλερί και σε χώρους σύγχρονης τέχνης στην Ελβετία, τη Γαλλία και την Ελλάδα, και βρίσκεται σε πολλές ιδιωτικές και εταιρικές συλλογές.

Η εικαστικός Βίβιαν Χαλκίδη γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Είναι απόφοιτος, αριστούχος της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών (ΑΣΚΤ) (2009-2014), όπου σπούδασε ζωγραφική στα εργαστήρια των καθηγητών Γιάννη Ψυχοπαίδη, Μάριου Σπηλιώπουλου και χαρακτική με την καθηγήτρια Βασιλική Τσαλαματά. Παράλληλα, έχει σπουδάσει στην ΑΣΚΤ γλυπτική και σκηνογραφία. Είναι επίσης κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Διεθνούς Μάρκετινγκ από το Πανεπιστήμιο Strathclyde της Γλασκόβης, καθώς και κάτοχος πτυχίου Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο Πειραιά.  Έχει πραγματοποιήσει ατομική έκθεση στην αίθουσα Étage littéraire του Booze Cooperativa στην Αθήνα (2012), στα πλαίσια της παρουσίασης της ποιητικής συλλογής «Κοχλίας» της Ναταλίας Κατσού, εκδόσεις Κέδρος, της οποίας ανέλαβε την εικονογράφηση, ενώ παράλληλα, έχει λάβει μέρος σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις. 

Την βραδιά των εγκαινίων θα συνοδέψουν τα εξαιρετικά κρασιά του κτήματος Παναγιωτόπουλου από τη Μεσσηνία. Χορηγοί επικοινωνίας είναι: culture now , global view και το art22.

Η μνήμη ως εικαστική παρουσία

Πώς αποτυπώνεται η μνήμη; Πώς πραγματώνονται στην τέχνη οι εικόνες της, που ο καθένας από μας κουβαλά μέσα στο φαντασιακό «ημερολόγιο της ζωής του»; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά είναι τόσο πολλές όσο και οι τεχνοτροπίες που αναπτύχτηκαν για την καταγραφή του σε όλες ανεξαιρέτως τις μορφές της έκφρασης. Το γεγονός αυτό φανερώνει από μόνο του την αναγνωρισμένη, και επιστημονικά, σημασία της διαδικασίας αποθήκευσης και επιλογής των πληροφοριών που συλλέγουν τα αισθητήρια όργανά μας για τη συγκρότηση της σκέψης μας. Πληροφορίες που αποτελούν το οπλοστάσιο της ζωής μας και κάποιοι, μεγάλοι και μικροί δικτατορίσκοι προσπαθούν επιμόνως να στρεβλώσουν, να λειάνουν, να καταστρέψουν, για να μας καταστήσουν άβουλα πιόνια στη σκακιέρα των μηχανορραφιών τους.    

Η εικαστικός Βίβιαν Χαλκίδη φτιάχνει ενάντια στην επιβαλλόμενη λήθη έναν κόσμο που δείχνει το παρελθόν μέσα από το παρόν του. Μυεί το θεατή του στα μυστικά της τέχνης και της ιστορίας της, απαλλάσσοντάς τον από κάθε ίχνος νοσταλγικής αρχαιοπληξίας ή μεταμοντέρνας εκζήτησης. Διευρύνει τον αισθητηριακό του ορίζοντα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα πλαστική που συνδέει τη χαρακτική με τη ζωγραφική και τη γλυπτική, ζωγραφίζοντας τα τυπώματά της με ακρυλικά, ξυλομπογιές και μαρκαδόρους, σμιλεύοντας στη ζωγραφική της επιφάνεια φιγούρες απτές και γήινες, αρχαϊκές και σύγχρονες, μεταλλάσσοντας την καλλιτεχνική σε καθολική εμπειρία.                                         

Στο επίκεντρο του έργου της τοποθετεί τον άνθρωπο ως ένα σύμβολο διττό και αμφίσημο, κινούμενο ανάμεσα στην ύλη και στο πνεύμα, ως ένα  μέτρο αυστηρό και παρ’ όλα αυτά  κάθε στιγμή ευάλωτο στη σχετικοποιημένη πλάστιγγα των αξιών.                                                        

Τα φωτορεαλιστικά, «σιαμαία» πρόσωπά της κραυγάζουν το φόβο ή την οργή τους κι ενώνονται σχηματικά  μέσα από τις ρυτίδες τους με τους νευρώνες που σαν επικίνδυνες αράχνες τα περιβάλλουν. Τα ανάγλυφα κορίτσια- δρομείς, δείχνουν τις αμφίδρομες δυνάμεις που τα κινούν.                                                                                             

Γυναικεία, ακέφαλα σώματα, ανατρέπουν με την ανάποδη στάση τους και τα ίχνη του χρόνου πάνω στο δέρμα τους το   νεοκλασικισμό των καμπύλων γραμμών τους.                                                                                                                                                        

Κορμιά στητά και αφαιρετικά αντιπαραβάλλονται με το περίγραμμά τους σε μια αντίστιξη της μορφής με το σχέδιο.

Η Βίβιαν Χαλκίδη παρακάμπτει έντεχνα τους υφάλους του μεταμοντέρνου, μας οδηγεί μέσα από τα θραυσματικά, ταραγμένα και τραυματικά, γήινα και ονειρικά μονοπάτια της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη διέξοδο από τις «σύγχρονες δυστοπίες» των ημερών μας.

Λήδα Καζαντζάκη                                                                                                   

 ιστορικός τέχνης 

                  Ψυχογραφήματα της ανθρώπινης ύπαρξης

Διαπεραστικά ψυχογραφήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, τα έργα της Αμήλιας Παπαγεωργίου λειτουργούν ως σπαρακτικές κραυγές. Εισάγουν τον θεατή σε έναν κόσμο ταραγμένο και φοβικό. Τον περιπλανούν σε εικαστικές ιστορίες τρόμου, αγωνίας και πόνου.

            Οι φιγούρες, ακρωτηριασμένες και βίαια παραμορφωμένες, ανακαλούν ανοιχτές πληγές, ανθρώπινα σφαχτάρια, αποτρόπαια ανθρωπόμορφα κατάλοιπα με ξεσκισμένες σάρκες ή αέρινα στοιχειά. Τα εσωτερικά όργανα προσφέρονται στον θεατή για εξέταση σαν ιδιότυπα ανατομικά διαγράμματα.

Μερικώς τυλιγμένες με επιδέσμους, ματωμένες γάζες, λερωμένα πανιά-σάβανα, οι κατακερματισμένες μορφές συστρέφονται και στροβιλίζονται με ένταση. Είναι οι παράδοξοι πρωταγωνιστές ενός μακάβριου χορού που μοιάζει να πραγματεύεται θεματικά την πορεία προς τον θάνατο.

Η αφήγηση συχνά ξετυλίγεται σε δίπτυχα ή τρίπτυχα τελάρα που λειτουργούν ως ενιαίο όλον. Οι σκηνές διαδραματίζονται σε απροσδιόριστο τόπο, επίπεδο και ερεβώδη. Το μαύρο φόντο διακόπτεται από διάφορα μονοχρωματικά πεδία, γραμμές και καμπύλες, στοιχεία που ωστόσο λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι της διήγησης. Οι νόμοι της αναγεννησιακής προοπτικής αγνοούνται εσκεμμένα καθώς η Αμήλια ζωγραφίζει αφηρημένες γεωμετρικές οθόνες, αντί για τρισδιάστατους χώρους, προκειμένου να φιλοξενήσει εκεί τα άχρονα όντα.

            Εμπνευσμένη από την κινέζικη καλλιγραφία, αντιμετωπίζει τις εικαστικές φόρμες σαν λέξεις που φορτίζονται με την ψυχική ενέργεια και το συναίσθημα της δημιουργού κατά τη διαδικασία παραγωγής τους. Αυτές οι καλλιγραφικές πινελιές μεταμορφώνονται σε αναγνωρίσιμα σχήματα τα οποία ανασύρουν την τεμαχισμένη ύπαρξη του σημερινού ανθρώπου. Η ταυτόχρονη απεικόνιση του μέσα και του έξω, της εσωτερικής και εξωτερικής όψης των τραυματισμένων πλασμάτων, δεν είναι παρά μια υπόμνηση για το οδυνηρό ταξίδι στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Το ταξίδι που οδηγεί στην αυτογνωσία και τη λύτρωση.

Οι πίνακες γίνονται τα απτά πεδία όπου συσσωρεύονται θραύσματα του υποσυνείδητου, ανάμικτα με τις υπαρξιακές φοβίες του παρόντος για το μέλλον. Οι αγχωτικές και εφιαλτικές εικόνες που προκύπτουν είναι οικείες σε όλους. Απηχούν σκηνές από το σημερινό θέατρο του παραλόγου και καταδεικνύουν το μίσος της ανθρωπότητας για τον άνθρωπο. Μας τρομοκρατούν, μας παραλύουν, μας παγώνουν. Φέρνουν, όμως, στην επιφάνεια και αφυπνίζουν την επιθυμία για ειρήνη και γαλήνη.

Μπία Παπαδοπούλου

Ιστορικός Τέχνης