Μιλήστε μας για τα παιδικά σας χρόνια, τί σπουδάσατε και πώς αποφασίσατε να αφιερωθείτε στη ζωγραφική;
Τα παιδικά μου χρόνια στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς που γεννήθηκα ήταν διαποτισμένα από αφηγήσεις για την όμορφη και αρχοντική προσεισμική πόλη μου, που είχε καταστραφεί το 1953, αλλά είχε την επόμενη δεκαετία ανοικοδομηθεί και όλοι πάσχιζαν για ένα καλό και αισιόδοξο μέλλον. Σε ηλικία 11 χρόνων αποφάσισα ότι θα γίνω ζωγράφος και λογοτέχνης. Ζωγράφιζα εντατικά εκ του φυσικού και από τη φαντασία μου, ενώ άρχισα να δημοσιεύω κείμενα και ποιήματα μου σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά. Σπούδασα αρχικά νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ παράλληλα έκανα μαθήματα ζωγραφικής σε καλλιτεχνικά εργαστήρια. Μετά την στρατιωτική μου θητεία με υποτροφία εκδοτικού οργανισμού της Νέας Υόρκης σπούδασα ζωγραφική και θεωρία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο The New School for Social Research του Μανχάταν.
Είχε κάποιος από τους δικούς σας ταλέντο και πώς αντέδρασαν όταν τους αποκαλύψατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με αυτό το αντικείμενο;
Η ζωγραφική ικανότητα μου φάνηκε από το Δημοτικό, ήδη με έλεγαν ο «ζωγράφος», όμως με βοήθησε πολύ η θεία μου Ειρήνη που ζωγράφιζε καλά και μια νεαρή γειτόνισσα, επίσης Ειρήνη, που σπούδαζε τέχνες, και της πόζαρα μικρός. Σε αντίθεση με το κοινωνικό περιβάλλον που με υποστήριζε ενθουσιωδώς οι γονείς μου ήταν αντίθετοι στην καλλιτεχνική επιλογή μου. Η υπερβολική τους αγάπη και η αγωνία τους για το μέλλον μου τους εμπόδιζε να με καταλάβουν.
Ποιά ήταν η πρώτη σας έκθεση και τι αισθανθήκατε όταν πρωτοείδατε να κοσμούν τα έργα σας την αίθουσα που τη φιλοξενούσε;
Η πρώτη έκθεση μου έγινε πρώιμα στο Δημαρχείο Αργοστολίου με έργα μου από δώδεκα μέχρι δεκαέξη χρόνων και μου έδωσε μεγάλη αυτοπεποίθηση. Αισθητικά αισθανόμουν δικαιωμένος με επίγνωση της απαιτητικής πορείας που με περίμενε. Η έκθεση είχε την αποδοχή διακεκριμένων και αυστηρών καλλιτεχνών και κριτών. Όμως καθοριστική για την εξέλιξη μου ήταν αργότερα η πρώτη έκθεση μου στην Αθήνα, που επιβεβαίωσε τις δυνατότητες μου και με έφερε σε επαφή με διακεκριμένους καλλιτέχνες.
Έχετε επηρεαστεί από την τεχνοτροπία κάποιου καλλιτέχνη;
Βασικό στοιχείο της παιδείας μου ήταν η μελέτη ιστορίας της τέχνης. Σε αυτό με βοήθησαν πολύ εκτός από τα κείμενα των κορυφαίων επιστημόνων οι επισκέψεις μου στα μεγάλα Μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, που μου δίδαξαν πολλά. Έχω επηρεαστεί από τη λιτή ζωγραφική των αρχαιοελληνικών αγγείων, επιτύμβιων στηλών, νομισμάτων και χειρογράφων αλλά και από τα μοντέρνα απελευθερωτικά κινήματα του dada, του fluxus και της σύγχρονης εννοιολογικής τέχνης. Όσον αφορά όμως το ρόλο και τις δυνατότητες της τέχνης, ιδιαίτερα της νεοελληνικής, έχω επηρεαστεί από τα λεχθέντα και τα κείμενα του Γιάννη Τσαρούχη.
Ασχολείσθε εκτός της ζωγραφικής και με performance, γράφετε ποίηση, εικονογραφείτε βιβλία. Ποιο είναι εκείνο που σας γοητεύει περισσότερο;
Η ζωγραφική είναι η βασική μου ιδιότητα και με τα εκφραστικά της μέσα καταγράφω εικόνες της φύσης, μορφές και φιγούρες, συνειρμούς και ιδέες. Παράλληλα όμως με την τέχνη του λόγου διατυπώνω ποιητικά τα βιώματα και τα συναισθήματα μου πιστεύοντας στην ενότητα όλων των ειδών της εκφραστικής διαδικασίας και τη συνάρτηση τους με την τέχνη του λόγου. Τα ζωντανά εικαστικά έργα-performance, είναι σημαντικό κεφάλαιο της ερευνητικής μου εικαστικής πορείας. Φέτος συμπληρώθηκαν 35 χρόνια από την πρώτη μου performance που έκανα νεαρός φοιτητής στο θεμέλιο λίθο της Πανεπιστημιούπολης Ιλισίων και συνεχίστηκαν με τολμηρότητα και επιτυχία στη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη, τη Βαρκελώνη, το Γκέτενμποργκ, το Παρίσι κ.α .
Ποιά θέματα σας εμπνέουν στη ζωγραφική;
Αν και στις συνθέσεις μου σπάνια δηλώνεται η εποχή μας, με εμπνέουν τα μεγάλα ανθρώπινα προβλήματα που είναι διαχρονικά και ιδιαίτερα οξυμένα στις μέρες μας. Τα αποδίδω όμως με τάση ψυχογραφικής διείσδυσης στο φυσικό περιβάλλον και το κοινωνικό πεδίο. Οι ανατομικές μελέτες του σώματος και οι προσωπογραφικές συνθέσεις, με ερωτική διάθεση, σε συνδυασμό με τις φυσιοκρατικές "νεφελογραφίες" κυριαρχούν .
Πώς δημιουργήσατε τη Villa Ροδόπη και τι είναι ακριβώς;
Το 2000 ίδρυσα στο πατρικό μου σπίτι στο Αργοστόλι το χώρο εκθέσεων και εκδηλώσεων και τον ονόμασα Villa Ροδόπη στη μνήμη της μάνας μου που ήταν ο απόλυτος συμπαραστάτης στη ζωή και την πορεία μου. Ήδη λειτουργεί αρκετά χρόνια και πρωταγωνιστεί στη θερινή εικαστική ζωή της πόλης μου. Η καθιέρωση των δρωμένων τέχνης και λόγου κάθε Αυγουστιάτικη πανσέληνο, οι ατομικές και ομαδικές εκθέσεις τόσο οι δικές μου, όσο και Ελλήνων και ξένων φίλων καλλιτεχνών που έργα τους ανήκουν στη συλλογή μου, την έκαναν πόλο αναφοράς και επίσκεψης των φιλότεχνων.
Η ζωγραφική βρίσκει ανταπόκριση στις μέρες μας που περνάμε κρίση;
Η ζωγραφική και γενικά τα εικαστικά είναι τα τελευταία που πιθανόν θα ανακάμψουν…αν και η τέχνη είναι σημαντικότατο πνευματικό αγαθό, η κρίση, και η έλλειψη ουσιαστικής παιδείας την βάζουν στα αζήτητα.
Ποιόν καλλιτέχνη θαυμάζετε;
Θαυμάζω βέβαια πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες, αλλά με συγκλονίζει η πολυμορφοπλαστική ιδιοφυία του Πάμπλο Πικασσό. Αυτός όμως που με συγκινεί μέχρι…δακρύων είναι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Κατά τις επισκέψεις μου στη αναδρομική έκθεση έργων του στο Λούβρο το 2012 εμπνεύστηκα μια συλλογή ποιημάτων που αναδίδουν το βαθύ μου θαυμασμό και περιλαμβόνονται στη συλλογή μου ΠΟΛΥΣΜΙΓΟΣ ΑΙΝΟΣ..
Πώς βιώνετε την κρίση και τι θα είχατε να πείτε στους πολιτικούς μας;
Δυστυχώς η κρίση σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες όπως εγώ είχε ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις. Σε όλους τους πολιτικούς λέω να ενισχύσουν την καλλιτεχνική δημιουργία ψηφίζοντας δίκαιους νόμους για τους επαγγελματίες καλλιτέχνες, που δεν θάπρεπε να τους αντιμετωπίζει σαν εμπόρους αλλά σαν πολιτιστικούς παραγωγούς, αφού η τέχνη είναι πρώτιστα πνευματικό αγαθό.
Τι εκτιμάται και τι θαυμάζετε σ΄ ένα άτομο;
Θαυμάζω αρχικά την πιθανή εξωτερική ομορφιά, που νομίζω πως αντικατοπτρίζει και τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου και εκτιμώ πολύ τα εύστροφα και ταλαντούχα άτομα, ιδιαίτερα όταν έχουν και αίσθηση του χιούμορ.
Έχετε ταξιδέψει κι έχετε κάνει εκθέσεις σε πολλές χώρες, μείνατε και στην Νέα Υόρκη. Πώς και δεν αποφασίσατε να μετοικίσετε στο εξωτερικό που εκεί οι τέχνες ευνοούνται περισσότερο;
Αρκετές φορές μου πρότειναν να μείνω στο Παρίσι που πηγαίνω συχνά για εκθέσεις μου και έχω μεγάλο φιλικό κύκλο, αλλά ακόμη δεν το αποφάσισα. Την Νέα Υόρκη, την έζησα στην ακμή της νιότης μου, της οφείλω πολλά αλλά δεν την αγάπησα. Λατρεύω την Αθήνα παρά τα συνεχή προβλήματα.
Πόσο καιρό κάνετε να τελειώσετε ένα πίνακα;
Από λίγες ώρες μέχρι και 2 χρόνια. Πολλές φορές επεμβαίνω σε ήδη τελειωμένα έργα μου ακόμη και την ημέρα της έκθεσης τους.
Μιλήστε μας για τη…γέννηση ενός έργου σας από τη σύλληψη του θέματος έως την τελείωσή του.
Συνήθως η φύση και τα πρόσωπα με κεντρίζουν να τα ζωγραφίσω. Μετά από δεκάδες σκίτσα και μελέτες αρχίζω να ζωγραφίζω το θέμα μου αυτόματα, σαν κάτι μαγικό.
Η πολιτεία είναι αρωγός στις τέχνες;
Η πολιτεία είναι αρωγός στις τέχνες και στους καλλιτέχνες που υπηρετούν το σύστημα της. Η πολιτεία οφείλει βασικά να εξασφαλίζει στον κάθε πολίτη άνετη καθημερινότητα και ασφάλεια, με κοινωνικές παροχές και ανάλογη δημοκρατική νομοθεσία. Αν η πολιτεία παρείχε αυτή την αρωγή θα ήμουν ευχαριστημένος και ελεύθερος να δημιουργώ. Οι οικονομικές αρωγές εξάπτουν την αναξιοκρατία και οι μετριότητες υποσκελίζουν τους πραγματικά άξιους που ιδεολογικά δεν ζητούν επιδοτήσεις.
Η τέχνη σας σας έδωσε αυτά που ονειρευτήκατε, σας αντάμειψε;
Ναι με αντάμειψε με συγκλονιστικές στιγμές ευτυχίας, αλλά και έντονων συναισθημάτων. Δεν επιζήτησα το χρήμα και την εξαρτημένη καταξίωση. Η καλλιτεχνική θητεία μου μου έδωσε όλα αυτά που άντεχα να έχω και τα ανάλογα ψυχικά και πνευματικά αποθέματα που μου επιτρέπουν παρά τις αντιξοότητες να συνεχίζω...
Ένα σημαντικό περιστατικό που σημάδεψε τη ζωή σας;
Θετικά σημάδεψε τη ζωή μου το πρώτο μου ταξίδι για σπουδές με την τότε Ολυμπιακή στη Νέα Υόρκη. Η πτήση εν μέσω φοβερής κακοκαιρίας, με αναγκαστική προσγείωση στη Βοστώνη και μεγάλη εφιαλτική καθυστέρηση… Όμως αυτές τις ώρες που οι άνθρωποι εξισώνονται συνομίλησα για πρώτη φορά με την συνεπιβάτιδα μου, αείμνηστη φίλη κα Wendy Hanson, πρώην συνεργάτιδα του Λουκίνο Βισκόντι, του Τζιάν Κάρλο Μενότι και βοηθό του Επστάιν, μάνατζερ των Μπήτλς, μέλος της ΜΕΤ, η οποία μου άνοιξε από την επομένη της άφιξης μας, σαν καλός άγγελος, σημαντικές πόρτες της καλλιτεχνικής και πνευματικής Νέας Υόρκης.
Αρνητικά με σημάδεψε ο θάνατος της μάνας, του πατέρα και της γιαγιάς μου μέσα σε ενάμισυ χρόνο. Η απόλυτη μοναξιά, που όμως με την ανάμνηση της αγάπης τους θέριεψε τη δημιουργικότητα μου!
*ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ
Ζωγράφος, λογοτέχνης, θεωρητικός της τέχνης.
