Συνέντευξη του Κώστα Ευαγγελάτου στην εφημερίδα “Η Αξία”
Συνέντευξη στην Ελένη Πιτσόλη και στην εφημερίδα «Η Αξία», παραχώρησε ο Κώστας Ευαγγελάτος με αφορμή την παρουσίαση έργων του στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά στο Art and Business, Axia Plus.
"Ο καλλιτέχνης από το περιθώριο που συνήθως ανήκει, μόνο με το ανεξάρτητο προσωπικό του έργο και το δημιουργικό παράδειγμα του μπορεί να συμβάλλει σε κάποια πνευματική κατάθεση ελπίδας".
- Μίλησε μας για την έκθεση Αισθητικές και θεωρητικές καταθέσεις που θα ανοίξει τις πύλες της σε λίγες μέρες. Τι πρόκειται να δει ο επισκέπτης;
Η έκθεση απαρτίζεται από ένα σημαντικό φάσμα των βασικών αισθητικών μου αναζητήσεων, συλλήψεων και αποκρυσταλλώσεων όσον αφορά την ανθρώπινη μορφή και φόρμα στο χώρο, έναν χώρο εννοιακό και ενίοτε υπερβατικό, από τον οποίο οι μορφές προβάλουν,αναδύονται ή διαφεύγουν. Πρόκειται για επιλεγμένα έργα ζωγραφικής, επιζωγραφισμένων κατασκευών και μεγάλων πανώ από καναβάτσο που φιλοτεχνήθηκαν από το 2000 περίπου μέχρι σήμερα. Ορισμένα έχουν εκτεθεί στην Αθήνα, τη θεσσαλονίκη, το Αργοστόλι, ενώ αρκετά έχουν φιλοτεχνηθεί και εκτεθεί στο Παρίσι. Παράλληλα θα κάνω καθημερινά διαλέξεις για θέματα της σύγχρονης τέχνης, της σχέσης του καλλιτέχνη με την κοινωνία και με βασικό άξονα τον ανθρωποκεντρισμό. Πρόκειται για θεωρητικό υλικό από ανακοινώσεις μου που όλες έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς επιστημονικούς τόμους. Μετά τις διαλέξεις θα γίνονται μουσικά, ποιητικά και χορευτικά δρώμενα με πηγή έμπνευσης τα έργα, από αξιόλογους φίλους καλλιτέχνες με τους οποίους έχουμε χρόνια συνεργαστεί εποικοδομητικά.
- Ποίηση και ζωγραφική, που συναντιούνται και που αποκλίνουν; Και ποια από τις δύο έχει την μεγαλύτερη θέση στην καρδιά σου;
Αυτό το φαινομενικά τεράστιο θέμα είναι για μένα κάτι πολύ απλό και εγγενές. Από παιδί άρχισα να ζωγραφίζω παρατηρώντας τη φύση αλλά και με τη φαντασία μου. Σχεδόν ταυτόχρονα άρχισα και να γράφω ποιητικά κείμενα, που αργότερα έγιναν ποιήματα. Η ζωγραφική με την ποίηση στην περίπτωση μου νομίζω ότι συγκλίνουν απόλυτα, με τα ειδικά μέσα και τρόπους βέβαια της κάθε τέχνης. Στην καρδιά μου κορυφαία θέση έχει πάντα τη ζωγραφική που σαν αρχική αισθητική γλώσσα μου , αναγκαία για την ύπαρξη μου στον κόσμο έγινε με το χρόνο και η ποιητική μου γλώσσα που εδράζεται στο νού μου και καταγράφει έννοιες ζωής.
- Έχεις ασχοληθεί εκτενώς με το ρεύμα του Dada στην τέχνη. Διατέλεσες διευθυντής της γκαλερί Dada στην Αθήνα και έχεις εκδώσει και σχετικές μελέτες.Το Dada ήταν επανάσταση ή μόδα; σήμερα, ζει;
Σπουδάζοντας αισθητική θεωρία στο Μανχάταν, αφού ήδη είχα κάνει αρκετές εκθέσεις και είχα διαμείνει στο Παρίσι, όπου νεαρός μελέτησα τα μεγάλα κινήματα του 20ου αιώνα, κύρια με την επαφή μου με τα πρωτότυπα έργα, βίωσα την επαναστατικότητα που έφερε το dada στην τέχνη αλλά και τη ζωή! Τόσο οι πολλαπλές εφαρμογές του σε όλους τους τομείς της έκφρασης. Όσο και το μεταγενέστερο fluxus ώθησαν το εκφραστικό πεδίο πέραν των όποιων κατεστημένων ορίων και εμπέδωσαν μέχρι τις μέρες μας την καλλιτεχνική ελευθερία. Ο καθένας ανάλογα με αυτό που κατέχει και αποδίδει ερμηνεύει υποκειμενικά τις αξίες και τις απαξίες του κινήματος. Όμως από τη δεκαετία του 1960-70 και μετά και την άνθιση της εννοιολογικής τέχνης υπάρχουν ενδιαφέροντα και σημαντικά κινήματα; Θεωρώ ότι η μεταμοντέρνα καλούμενη κατάσταση αναμασήματος των δεδομένων και η εμπορική εικονογραφική επιστροφή που προβάλλεται, όχι μόνο δεν δικαιώνει το ερευνητικό πνεύμα που πρωτίστως διακατέχει κάθε γνήσιο καλλιτέχνη αλλά έχει συμβάλλει στην καταστροφική ανοχή του «μετα-παγκοσμιοποιημένου» μοντέλου ανθρώπου, που έπαψε να αντιστέκεται δυναμικά σε κάθε αντιδραστικό κατεστημένο.
- Με ποιους τρόπους συνδιαλέγεσαι με το κοινό σου και ποια είναι τα μηνύματα που θες να του περάσεις;
Από τη στιγμή που αποφάσισα να εκθέτω τα έργα μου, άρα να επικοινωνεί η αισθητική μου με πιθανούς αποδέκτες, αυτό που κύρια προτείνω είναι η απόλυτη δημιουργική τάση. Δηλαδή ζωγραφίζω, γράφω, η κάνω ζωντανά έργα χωρίς αναστολές, πηγαία και αυθόρμητα. Η σχέση με το κοινό έχει πάντα πολλές παραμέτρους και προεκτάσεις. Η επικοινωνιακή διάδραση επηρεάζει και τα ίδια τα καλλιτεχνικά έργα και είναι καθοριστική για τη διαχρονικότητα τους..
- Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης σου; Τι σου δίνει το ερέθισμα για μια καλλιτεχνική δημιουργία;
Πηγές έμπνευσης μου είναι κάθε τι, από μια απλή σκιά στην άμμο, από ένα φευγαλέο βλέμμα, από ένα όνειρο, μέχρι ένα συνταρακτικό γεγονός, που μπορώ να δω αισθητικά ή να τα φανταστώ. Όμως η λειτουργία της μνήμης, η συνεχής ροπή της στα βάθη και την ουσία των πεπραγμένων μας, των ερώτων μας, των παθών και των πόθων μας, διαπλέει θάλεγα τα έργα μου. Το ερέθισμα όμως μου το δίνει η επιθυμητή ερωτική κατάσταση που τροφοδοτεί την έμπνευση μου είτε σαν παρουσία, είτε σαν απουσία και φορτίζει με θετική ενέργεια.
- Η δύσκολη εποχή μας πότε σε πληγώνει και πότε σε εμπνέει;
Όλες οι εποχές είχαν δυσκολίες αλλά η δική μας ακροβατεί επιπλέον πάνω στην αβεβαιότητα και την ασάφεια, οπότε όλοι έχουμε μεγάλες δυσκολίες ζώντας και βιώνοντας μια αρνητική καθημερινότητα. Όλους μας πληγώνει και μας απογοητεύει το τέλμα που μας δυναστεύει. Παρόλα αυτά οι αφορμές έκφρασης και δράσεων είναι πολλές και πάντα μέσα από μεγάλες δυσκολίες προκύπτουν και κάποια σημαντικά αποτελέσματα και πιθανά νέες ιδέες. Το θέμα είναι οι αντοχές μας που δυστυχώς δεν ορίζονται μόνο από εμας.
- Μίλησε μας για την βίλα σου στην Κεφαλονιά που την έχεις μετατρέψει σε ένα χώρο τέχνης.
Όταν το 2000 κληρονόμησα από τους γονείς μου το συγκρότημα τριών οικιών στην κορυφή ενός παραδοσιακού κατάφυτου κήπου στο Αργοστόλι αποφάσισα να ιδρύσω ένα δραστήριο χώρο τέχνης για τους θερινούς μήνες. Έτσι ιδρύθηκε η Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa «Ροδόπη», με όνομα της μητέρας μου. Στον ένα όροφο που διαμόρφωσα κατάλληλα διοργανώνω ετήσια εκθέσεις έργων μου, στο ισόγειο είναι το ατελιέ μου και στο παράπλευρο ισόγειο η μόνιμη συλλογή μου με εικαστικά έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Στον κήπο υπάρχει μικρή λίθινη σκηνή που γίνονται performance. Επίσης κάθε Αύγουστο έχει καθιερωθεί η εκδήλωση «Πανσέληνος στον Κήπο», που δίνουν το παρών και ξένοι καλλιτέχνες. Η μεγάλη απήχηση του εγχειρήματος τόσο στους φιλότεχνους όσο και στους καλλιτέχνες είναι μεγάλη ηθική ανταμοιβή για την ανεξάρτητη αποκεντρωτική προσπάθεια μου, που συνεχίζεται άνευ χορηγιών και επιδοτήσεων. Με την επέλαση της κρίσης βέβαια όλα έχουν δυσκολέψει πολύ και ελπίζω στη συμπαράσταση του κοινού.
- Η τέχνη τι ρόλο μπορεί να παίξει στο να αντιμετωπιστεί η πολύπλευρη κρίση που μαστίζει την εποχή μας;
Ο Γιόζεφ Μπόυς έλεγε ότι η Τέχνη είναι και ένα μέσο επίθεσης! Η πολύπλευρη κρίση έχει βέβαια βαθιές αιτίες και η γενική παρακμή εξαπλώθηκε εκ προμελέτης.
Ο καλλιτέχνης από το περιθώριο που συνήθως ανήκει, μόνο με το ανεξάρτητο προσωπικό του έργο και το δημιουργικό παράδειγμα του μπορεί να συμβάλλει σε κάποια πνευματική κατάθεση ελπίδας.
- Πόσο πιο δύσκολα έκανε τα πράγματα στην αγορά τέχνης η κρίση;
Γενικά η κρίση είναι μάστιγα για τους ίδιους τους καλλιτέχνες, όχι μόνο στη χώρα μας , αλλά και διεθνώς. Συνήθως δρουν μέσα σε πλαίσια άδικων ή ελλιπών νόμων, εξαρτημένοι από διάφορους άσχετους παράγοντες και χρειάζεται μεγάλη ψυχική δύναμη για να συνεχίζουν να εκφράζονται, ιδιαίτερα όπως τώρα που τα έργα τέχνης επίσημα πλέον δεν θεωρούνται «πνευματικά» αλλά χρηματιστηριακά προιόντα και αντικείμενα περιουσιολογίου. Έτσι είναι πολύ δύσκολη η ήδη δύσκολη θέση τους και η σχέση με τον απαραίτητο εμπορικό τομέα. Αλλά και οι φιλότεχνοι αποφεύγουν πλέον να αγοράζουν όπως παλιά έργα ακόμη και όταν έχουν τη δυνατότητα, φοβούμενοι τα μέτρα και τα τεκμήρια… Το χειρότερο είναι ότι κάποιοι ζωγράφοι από ανάγκη στρέφονται σε εμπορικά στυλ για να τους προσελκύσουν…οπότε το κακό πολλαπλασιάζεται.
- Έχεις εκθέσει έργα σου και εκτός Ελλάδος. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για την Ελληνική τέχνη να περάσει τα σύνορα; Και πως υποδέχεται το ξένο κοινό το έργο των Ελλήνων καλλιτεχνών;
Πράγματι η πολύχρονη εκθεσιακή εμπειρία μου στο εξωτερικό από το 1984 που εξέθεσα πρώτη φορά ατομικά στη Νέα Υόρκη μέχρι και την ατομική μου στο Παρίσι το 2012 με έκανε να κατανοήσω πολλά και να μη παραπονιέμαι τόσο…Θάλεγα ότι μέχρι και το 2008 οι εκθέσεις Ελλήνων στο εξωτερικό συνοδευόντουσαν από κάποιο ενθουσιασμό και απήχηση είτε στους κύκλους των ομογενών, είτε και στους ευρύτερους των ξένων φιλότεχνων και κάποιων συλλεκτών. Ας μη ξεχνάμε ότι πραγματικές επιτυχίες είχαν μόνο όσοι ζούσαν και δημιουργούσαν κάποιο διάστημα σε ξένες χώρες και είχαν μπεί στο ντόπιο καλλιτεχνικό και οικονομικό περιβάλλον. Από το 2008 μέχρι σήμερα η γενική αντιμετώπιση των Ελλήνων καλλιτεχνών στο εξωτερικό γενικά υποστηρίζεται από κάποιους κύκλους των ομογενών και πιθανούς κρατικούς φορείς. Στις μέρες μας το πλήγμα της συνεχούς προπαγάνδας εναντίον των Ελλήνων το πληρώνουν και οι καλλιτέχνες, που εκθέτουν στο εξωτερικό απλά για να προσθέσουν την έκθεση στο βιογραφικό…
- Ποιο είναι το όραμα και τα σχέδια σου για το μέλλον;
Το όραμα μου μετά όλα αυτά τα χρόνια που πολυεπίπεδα εκφράζομαι και δημιουργώ είναι να αντέξω και να μπορώ να συνεχίζω τον λιτό αλλά γεμάτο τέχνη τρόπο ζωής μου. Ευτυχώς βίωσα και έκανα πολλά που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα, τις απόψεις και τις ιδέες μου. Ένα τμήμα της εικαστικής και λογοτεχνικής δουλειάς μου, ιδιαίτερα τολμηρό, απευθύνεται σε μελλοντικές προσεγγίσεις. Από παιδί πίστευα και έγραψα ότι « το μέλλον πάντα μας χρωστάει».
( Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε με αφορμή την παρουσίαση έργων του καλλιτέχνη στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά στο Art and Business, Axia Plus, της οικονομικής εφημ. Η ΑΞΙΑ )
