Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: WAITING FOR THE SUN από τον Σταμάτη Γαλάνη

ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: WAITING FOR THE SUN

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ: The DOORS

«This is the strangest life I’ve ever known» - Waiting for the Sun, the Doors

Τα ψέματα τελειώσαν! Το ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ αγαπημένοι μου, είναι γεγονός! Τέλος στις επίμονες βροχές, τα γεμάτα υγρασία πρωινά, τα «ψυχρά» βαρύθυμα βραδάκια και τα τελευταία ανάμματα στα τζάκια. Η θερμότητα του αέρα αρχίζει να απειλεί επίμονα το σώμα, ένας ρομαντικός πυρετός ανάμεσα στις φλέβες εμφανίζεται. Οι δρόμοι ζεματάνε, η κίνηση στις λεωφόρους πολλαπλασιάζεται, τα δέντρα γίνονται ακόμα πιο ελκυστικά. Το νερό στην θάλασσα περιμένει ωστόσο δροσερό και άγαστο, σε αυτό το σύνηθες καλοκαιρινό μας ραντεβού, όπου όλοι αναζητούν την ώρα που θα μπουν στριμωχτά σε ένα μαγιό και θα αλητεύσουν ελεύθερα μέσα στο βαθύ γαλάζιο αυτής της άφθονης Γης. Αν μην τι άλλο, αυτό περιμένουμε ένα ολόκληρο χρόνο. Ένα καυτό και αισθησιακό, από όλες τις απόψεις των αισθήσεων, καλοκαίρι. Ένα μεθυστικό Ελληνικό ωκεανό, μια γαλάζια μεσογειακή λίμνη, κάτω από τα ανοιχτά μας σανδάλια.  Και έτσι, σαν Βασιλιάδες της στιγμής σπεύδουμε να καθίσουμε βραδύκαυστα στον θρόνο του, και σαν Πρίγκιπες του κόσμου, να γευτούμε τους καρπούς του θέρους. Και φυσικά, τον ΗΛΙΟ του! Τον ζωοδότη κηδεμόνα της ζωής και της ημέρας. ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΟΛΟΙ τον ΗΛΙΟ! Και σαν εμάς, λίγο πριν από εμάς,  κάποιοι τύποι που ονομάζονταν the DOORS, ταξίδεψαν το ίδιο ελεύθεροι σαν πρίγκιπες στον κόσμο, και στην παρένθεση της μικρής, αλλά λεόντειας ηγεμονίας τους, κατάφεραν να αποθανατίσουν απαράμιλλα ένα εκρηκτικό απόσπασμα της λάμψης του!

Πραγματικά δεν βρίσκομαι στην θέση να γνωρίζω αν αρχικά είχαν την πρόθεση για κάτι τέτοιο, ή αν στα αλήθεια κατάλαβαν ποτέ, το πόσο σημαντικός θα γινόταν ετούτος εδώ ο δίσκος για τις γενιές που θα ακολουθούσαν αργότερα. Μέσα στην νεανική αιθάλη τους ωστόσο, κατασκεύασαν ένα γλυκόηχο καλοκαιρινό τιτίβισμα, ένα ερωτικό και συνεχές χαρμόλυπο adagio, άξιο να γραφτούν δεκάδες κείμενα σαν και αυτό. Ένα μανιφέστο που θα υποστήριζε, όλα όσα το καλοκαίρι φέρνει, και ίσως όλα, όσα ξέχασε πίσω ο ψυχρόαιμος χειμώνας. Όπως το πάρει κανείς. Στο καλοκαίρι και στον έρωτα, όλα τα ανέφικτα, με μοναδικό τρόπο, επιτρέπονται.

Οι Doors δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι (τι πιο ευδόκιμο!) του 1965 στο Los Angeles της Καλιφόρνια. Η ιστορία το έχει ότι ο James Douglas Morrison, όπου έμελλε να γίνει ο χαρισματικός τραγουδιστής, στιχουργός και συνθέτης των περισσοτέρων τραγουδιών τους, συνάντησε τον γνωστό του από το τοπικό κολέγιο, Ray Manzarek στην παραλία Βένις,  και αντάλλαξαν τις απόψεις τους για το πώς θα έπρεπε να σταθεί η Rock μουσική σκηνή, την εν λόγω εποχή. Ο Manzarek κατείχε μουσική παιδεία και επιδεξιότητα, και είχε ήδη δημιουργήσει μια ερασιτεχνική μπάντα, παίζοντας πλήκτρα δεξιά και αριστερά με αυτή. Οι ιδέες του Morrison από την άλλη, υπήρξαν για την εποχή ιδιαίτερα πρωτοπόρες και εκκεντρικές, και έτσι ο Manzarek  ζήτησε για περισσότερα.


Αν και αρχικά αρκετά ντροπαλός και εσωστρεφής, ο Morrison του διάβασε μια συλλογή ποιημάτων και στίχων του, που κρατούσε εκείνο τον καιρό και εκείνος εντυπωσιάστηκε. Δεν χρειάστηκαν πολλά ακόμα. Μέρες αργότερα  σχημάτισαν τους «DOORS», εμπνευσμένοι από ένα βιβλίο του Aldus Huxley «οι ΠΥΛΕΣ της ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ», αλλά και ένα γνωμικό του William Blake, το οποίο και ο Morrison είχε αγαπήσει να χρησιμοποιεί. «Αν οι πύλες της αντίληψης εξαφανίζονταν, όλα θα φανερώνονταν στον άνθρωπο όπως και πραγματικά είναι, άπειρα»!

Από εκεί και κάτω, τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία. Ο Robbie Krieger προσαρτήθηκε στις κιθάρες, και ο John Densmore, φίλος του Manzarek, στα τύμπανα. Οι Doors κυκλοφόρησαν έξι studio δίσκους που γνώρισαν τεράστια εμπορική επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και σε διάφορα μέρη του κόσμου. Οι εμφανίσεις τους στο «Whiskey a Go Go» έμελλαν να γίνουν ιστορικές για την διχαστική ανταπόκριση του εγχώριου κοινού, και οι συναυλίες που ακολούθησαν στα γνωστά κλαμπ της Δυτικής ακτής, πρόσθεσαν ολοένα και περισσότερο στον εκρηκτικό αστικό μύθο του group. Κάποιοι ταράχτηκαν ανεπανόρθωτα από τα ιδιοσυγκρασιακά «Οιδιπόδεια» συμπλέγματα του ερμηνευτή, ενώ κάποιοι άλλοι ερωτεύθηκαν με πάθος την ευαίσθητη κυριαρχία της αλήθειας των ποιημάτων που εξωτερικευόταν μέσα από τον μελίρρυτο αισθησιασμό των στίχων των τραγουδιών τους. Λίγο πιο μετά ήρθε το live show του Ed Sullivan, όπου η επαναστατικά αντιδραστική παρουσία των Doors, έκανε τους τότε επίσης ανερχόμενους Rolling Stones, να μοιάζουν με παιδιά από το κατηχητικό της γειτονιάς! Όσο πιο πολύ βέβαια ανέβαιναν στο μουσικό στερέωμα οι ίδιοι, άλλο τόσο ο Jim Morrison, κατέδυε στην δική του προσωπική μελαγχολική άβυσσο. Μια άβυσσο που βρήκε πάτο τελικά, ένα ζεστό ξημέρωμα Ιουλίου, στο Παρίσι του 1971. Ένας «άγνωστος στρατιώτης», συνάντησε αυτόν που πρόσμενε όλα τα χρόνια της μικρής ζωής του. Τον σκοτεινό του σύντροφο, τον ίδιο τον θάνατο. «This is the end, my only friend». Ένας ριζοσπαστικός νους, ένας φυλακισμένος ποιητής, στο κουφάρι της περσόνας ένος Rock μουσικού αστέρα, που δεν κατάφερε πραγματικά ποτέ να διαχειριστεί το εύρος της αστραπιαίας φήμης που απέκτησε. Ένας αδηφάγος αναγνώστης Γάλλων και Αμερικάνων μελαγχολικών ποιητών όπως οι Baudelaire και Rimbaud, οι Edgar Allan Poe και Walt Whitman. Ένας χαρακτήρας άπληστα ερωτευμένος με την εξερεύνηση της πραγματικής ουσίας της ανθρώπινης παρουσίας στην Γη και των υπαρξιακών προβλημάτων που αυτή επιφέρει στους ρομαντικούς. Και κατ' εμέ, ένα ευαίσθητο και μπερδεμένο παιδί. Ένα παιδί, που αφέθηκε στην επαναλαμβανόμενη αναζήτηση της ηδονής των αισθήσεων του μυαλού και του σώματος, προσπαθώντας να κατευνάσει τις εσώτερες  αδυναμίες του και να τέρψει το συναισθηματικό κενό που άφησε πάνω του η αλυσιτελής οικογένεια του, η νοθευμένη Αμερικανική κουλτούρα των ημερών της έξαρσης του καπιταλισμού και των πολέμων κυριαρχίας. Ένα παιδί, το οποίο όλοι μας ξέρουμε καλά να φυλακίζουμε μέσα μας, κάτω από τις «πύλες» του κοινωνικού ‘καθωσπρεπισμού’ και της Δυτικής σιδηράς καλλιέργειας.

Το «WAITING FOR THE SUN» είναι ο τρίτος κατά σειρά δίσκος των DOORS. Ένας δίσκος που δεν δημιουργήθηκε με μέθοδο, αλλά περισσότερο προέκυψε στην πορεία των ημερών της ηχογράφησης του. Ένα αμάγαλμα παλαιοτέρων συνθέσεων που αφέθηκαν στο ράφι της δισκογραφικής εταιρίας της μπάντας, και ένα συνονθύλευμα ποιημάτων και στίχων όπου ο Morrison διατηρούσε στα φθαρμένα τετράδια του. Ήταν μια παράξενη εποχή, με ακόμα πιο παράξενες ημέρες. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, ένα «ραδιόφωνο» μακριά. Επιστράτευση και «θείος Σαμ» προ των πυλών. Τέχνες, μουσική, κιθάρα, ποίηση, Hendrix, Joplin, Warhol, Beatles άνθιζαν τόσο γρήγορα όσο το πράσινο γρασίδι σε ένα ποτισμένο κήπο. Μια περίοδο αλλαγής και απελευθέρωσης. Το σινεμά εκτοξεύθηκε και η Αμερικανική κουλτούρα του «Truth, justice and the American way» ταξίδεψε στα πέρατα του κόσμου. Οι ήρωες βρέθηκαν στο περιθώριο, και οι αντιήρωες ήρθαν στο προσκήνιο. Ψυχρός πόλεμος, Σοβιετική ένωση και μια εκστρατεία για παγκόσμιο αφοπλισμό. Ένα βήμα πριν ο άνθρωπος να πατήσει το φεγγάρι. Και στην μέση όλων αυτών, το ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ της αγάπης και το κίνημα των Χίππιδων!  

Το «Hello, I love you» ανοίγει τον δίσκο με ένα χαρούμενο, νεανικό και παθιασμένο μήνυμα. Δεν χρειάζεται πολλά κανείς. Το παιχνίδι και το φλερτ έχει ξεκινήσει με ένα όνομα, μια αστραφτερή ματιά! «Γεια σου, σε αγαπώ, θα μου πεις το όνομα σου;» Ποιος γράφει τέτοιους στίχους σήμερα; Αναρωτιέμαι. Τα πλήκτρα του Manzarek ηλεκτρίζουν το κομμάτι σε ένα μοναδικό blend fusion και παραμόρφωσης, από την κιθάρα του Krieger. Το «Love street» θα μπορούσε να είναι η ερωτική ιστορία όλων μας. Μια κοπέλα που ζει στον «δρόμο της αγάπης». Και κάποιος που θέλει να της μιλήσει, να δει τελικά «τι συμβαίνει μαζί της» και ποια είναι η ιστορία της. Για ακόμα μια φορά, η απλότητα της μουσικής συναντά την ομορφιά ενός ακατέργαστου διαμαντιού, αλλά και την ευφυία των στίχων του Morrison. Μια σχολή αγνής αλλά και ζοφερής απλότητας, πραγματικά! Ω, πόσες φορές μας τρέλανε η κοπέλα της διπλανής πόρτας, η κοπέλας της δουλειάς μας, η κοπέλα που ζει σε ένα κήπο, που «έχει σοφία και ξέρει τι κάνει..»

Κρυστάλλινη μελανχολία, το «summer’s almost gone». Εγώ, όμως βλέπω ελπίδα σε αυτό. Το καλοκαίρι σχεδόν έφυγε, αλλά φίλοι μου, δεν έφυγε τελείως! Πόσα καλοκαίρια τελείωσαν, και που βρισκόμασταν όλοι μας, όταν αυτά τελείωναν; Μα στην αρχή κάτι καινούργιου, φυσικά! Τα πλήκτρα του Manzarek εδώ, μας επιβεβαιώνουν τον κανόνα ωστόσο. Θα υπήρχαν οι Doors χωρίς τον Morrison, και ο Morrison χωρίς τους Doors. Η απάντηση είναι μία, μονοσύλλαβη και προφανής: ΟΧΙ !

Ωραία πάσα, στο «Wintertime Love». Η θεατρική του μελωδία χτίζεται με τα δευτερόλεπτα, και οδηγεί σε ένα τόσο αλέγρο και αισιόδοξο refrain, το οποίο μου φαίνεται αρκετό για να κλονίσει και τους πιο ασυγκίνητους. «Έλα να χορέψουμε αγάπη μου, ο χειμώνας φέτος είναι τόσο βαρύς!» Μικρή αλλά και ευχάριστη έκπληξη μέσα στις άλλες, η στιχομυθία του «We could be so good together». Ένα μικρό αμακιγιάριστο τραγούδι-λεξιλόγιο, για να μεθύσει κανείς τον άλλο με μικρά αλλά και γλυκά ψεματάκια! Ένα παιχνίδισμα στην ακτή του νου, σε ένα σημείο που κάποιος βρέθηκε, ενώ πραγματικά είναι αλλού. Μια τόσο κοινότυπη φαντασία, να ζεις με κάποιον, αν και πραγματικά δεν ζεις. Να ζεις ωστόσο στο μυαλό, στην σκέψη, στον στίχο. Και ας μην το ξέρει ο άλλος. Δεν πειράζει, το ξέρεις εσύ, και η καρδιά, είναι αλήθεια, χωράει πολλους.

Το «Five to One» είναι ίσως από τα πιο γνωστά τραγούδια των Doors. Όχι μόνο για το έξυπνο αλλά και παράλληλα απλοικό riff, αλλά και για μια από τις πιο γνωστές ατάκες στην ιστορία του group. «Five to one baby, one in Five – No one here gets out alive»! Μια άνιση μάχη μεταξύ καλού και κακού, μεταξύ δικαίων και αδίκων. Το αν οι κακοί ή καλοί υστερούν σε αριθμό είναι ένα ερώτημα, αλλά πιθανώς να μην μάθουμε ποτέ. Η ιστορία ωστόσο απέδειξε ότι στο Βιετνάμ δεν υπήρξαν νικητές και ηττημένοι. Ίσως και για αυτόν τον λόγο, το εν λόγω τραγούδι αφήνει στον ακροατή να αποφασίσει την έκβαση της μάχης! Ρωτήστε τα βιβλία, όμως, αν πραγματικά ενδιαφέρεστε.

Αν θέλει κανεις να πάει διακοπές στο εξωτερικό αλλά δεν μπορεί η τσέπη του να τις «σηκώσει»… τότε κανένα πρόβλημα. Ας ακούσει το «Spanish Caravan», και ακόμα καλύτερα, να κλείσει άμεσα ένα εισητήριο με αυτό. Είναι σίγουρο, ότι χωρίς να το καταλάβει θα βρεθεί χαμένος στην Ανδαλουσία, και τα όμορφα βουνά της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Προσοχή όμως. Το τραγούδι αυτό μεθάει, και χωρίς να το αντιληφθεί κανείς, κάνει την βελόνα να κολλάει συνεχώς!  

Άφησα το αγαπημένο μου τραγούδι από αυτόν τον δίσκο για το τέλος. «Yes, the River Knows». Όχι για το μήνυμα του. Όχι για τον στίχο του. Δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσω με αυτά! Ίσως όμως, να αγαπώ την μελωδική αντωδή του, και το πορτοκαλένιο ηλιοβασίλεμα ενός χαρμόλυπου καλοκαιριού, όπως ακριβώς αποτυπώθηκε σε κάθε μικρή λεξούλα του. Ίσως επίσης για το ευαίσθητα έντεχνο παίξιμο του πιάνου.  Ίσως για την τόσο ξεχωριστή φωνή αυτού του χαρισματικού καλλιτέχνη.  Μια φωνή, όπου σε μια εποχή που η ψυχή του βίωνε τον μέγιστο υπαρξιακό της πόνο, οι νότες της ανέβηκαν τόσο ψηλά, που ίσως, αν ανέβαιναν και λίγο πιο πάνω, θα έφταναν μέχρι και τον παράδεισο. Ποιος βέβαια να γνωρίζει αν έφτασαν τελικά; Ίσως ο ποταμός, να ξέρει…  

Η ιστορία αυτή τελειώνει. Το ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ωστόσο, είναι ακόμα νεογέννητο! Πάμε μαζί μια βολτίτσα στην «Lovestreet». Με ένα ποδήλατο, ή ένα ισπανικό καραβάνι! Ας ερωτευτούμε ξανά τον σύντροφο μας. Ας αγγίξουμε τον συνάνθρωπο. Ας γελάσουμε σε κάποιον που το χρειάζεται. Ας χαιδέψουμε στοργικά την θάλασσα. Ας πιούμε ένα ποτήρι κρασί, και ας ανάψουμε ένα κερί. Ας ξεχάσουμε για λίγο τους άθεους δυνάστες μας. Ας ονειρευτούμε καλύτερες μέρες, λιγότερο παράξενες, περισσότερο αληθινές. Ρομαντικές, πορφυρές και ιδιαίτερες! Το ΑΞΙΖΟΥΜΕ!

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΡΙ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2016 – ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ