ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016
ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: VAGABONDS OF THE WESTERN WORLD
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ: THIN LIZZY
ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 1973
«BLUE EYES – oh Baby blue oh, BLUE EYES! The
kind of Eyes that say “I do” Eyes…»
Θα μπορούσα να σας διηγηθώ τόσες
ιστορίες, στα αλήθεια! Ιστορίες του μαύρου ποταμού, του γαλανού και επίχρυσου
μυαλού, της δυτικής φαντασίας του ατσαλιού, της κόκκινης στρατόσφαιρας και του
ασημένιου αμμοχάλικου! Σεντούκι γεμάτο χρυσό, απάνω στον ωκεανό, και πέρα απ’την
γωνιά του ουράνιου τόξου! Πιο πέρα και από την χώρα των Πικτών, του βλοσυρού
Βορρά, που πάνω του, οι πυξίδες τρελαθήκαν από τα ξόρκια, και λίγο πιο κάτω από
τις κοιλάδες των Κελτών, τυφλοί μύστες διηγούνται τις ιστορίες των ξακουστών
συγκρούσεων, του Μεσαίωνα τα αποτεφρωμένα απομεινάρια, και τις μάγισσες, που με
βότανα και ρίζες μαδραγόρα, σκορπίζουν λόγια μέσα στην μαύρη σιγαλιά! Ξεχασμένα
γεγονότα, γράμμενα σε αρχαίο σκληρόχαρτο
πάπυρο γεμάτο σκόνη και αίμα, σφραγισμένο από το κόκκινο κερί του Βασιλιά της
σκόνης. Μα ακόμα περισσότερο θυμάμαι, το παραμύθι της γιαγιάς το βράδυ που
έβρεχε με αστραπές, για την ζωή μιας άτυχης, μα ωστόσο λατρευτής, πριγκίπισσας
τσιγκάνας. Το Μαυρο Ρόδο, λένε οι
Ιρλανδοί στα δικά τους παραμύθια! Για την αγνή καρδιά της, και την φιλότιμη ψυχή
της. Και φυσικά, τα μπλε της μάτια! Ω ΝΑΙ! Τα βαθιά και εκφραστικά της ΜΠΛΕ
ΜΑΤΙΑ!
Αλλά ναι, αυτό θα ήταν μια άλλη
ιστορία. Η οποία, βρίσκεται κρυμμένη καλά, σε κάποια τούρκικα κιτάπια, μιας
αλλοτινής εποχής. Σήμερα, ζούμε ωστόσο, την δικιά μας ιστορία. Την δικιά μας
εποχή. Εν έτη 2016. Αποχαιρετάμε συναχωμένοι τον Οκτώμβριο, κρατώντας του μια
μικρή μνησικακία, που στα αλήθεια, τίποτα καλό δεν κράταγε στα χέρια του όταν
ήρθε, και τίποτα καλό δεν μας παράδοσε, στο άχαρο φευγιό του. Και εμείς, ένα έθνος
από ΑΛΗΤΕΣ του ΔΥΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ,
περιμένουμε ακόμα ένα μήνα να φέρει, τα δώρα της αγάπης και της συμφιλίωσης.
Μπαγαμπόντες της ζωής, πραγματικά! Κλέφτες των όμορφων και λιγοστών
ευτυχισμένων στιγμών. Των εκπτώσεων, και των αχρείαστων υλικών αγαθών. Των
τελευταίων ευρώ στο πορτοφόλι. Μιας ευγενικής καλημέρας, και μιας τόσο
αναγκαίας αλτρουιστικής χειρονομίας.
Φίλοι μου! Αυτός ο δίσκος που
ελπίζω να ακούσετε, είναι ένα πραγματικό ακατέργαστο ΔΙΑΜΑΝΤΙ. Ξεχασμένος στην
ιστορία του και αυτός, αλλά μια τόσο ωραία ιστορία που κρύβει επίσης. Τι να
συνέβαινε το 1973, όπου και κυκλοφόρησε? Μισό λεπτό, να κατεβάσω μια γουλιά
κρασί και να σκεφτώ. Ω ναι! Το 1973 ήταν μια αρκετά ενδιαφέρουσα χρονιά διότι
κάπου μέσα σε αυτή ο Αμερικάνος Πρόεδρος Nixon αποφάσισε να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο
Βιετνάμ, σηματοδοτόντας την αρχή του τέλους ενός μακρόχρονου πολέμου. Στην Ελλάδα,
οι αριστερές δυνάμεις συσπειρώνονταν, το κίνημα της ελεύθερης σκέψης των νέων
άρχισε να ωριμάζει, μοντέρνοι ρυθμοί και νέο ρεύμα, και φυσικά, μήνες αργότερα
ήρθε και η τελική ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό με την πτώση της Χούντας. Την
ίδια χρονιά, ο παγκόσμιος κινηματογράφος σοκάρεται από τον αιφνίδιο θάνατο ενός
μεγάλου καλλιτέχνη των πολεμικών τεχνών, αλλά και του cinema, του Bruce Lee. Η Βρετανία από την άλλη
πλευρά, βρισκόταν στο αποκορύφωμα της μουσικής υπερακμής του GLAM ROCK. Το κίνημα του φεμινισμού
ξεκινούσε να εδραιώνεται, και αυτό των Χίπηδων άρχιζε να εξασθενεί. Ο
μοντερνισμός εμφανίστηκε να επικραττεί στις σκέψεις των ανθρώπων και ο
ουμανισμός των τελευταίων ημερών της δεκαετίας του 1960, άρχισε να παραδίνεται
στις νέες φιλοσοφικά σοφιστικές και
νεοτεριστικές πρακτικές της εποχής. Με άλλα λόγια, αλλαγή, αλλαγή και πάλι
αλλαγή! Μόνο, για την λέξη ωστόσο, «αλλαγή»! Ο David Bowie, Ο Mark Bolan και οι T-REX, οι MOTT the HOOPLE, οι SWEET, οι SLADE, ο Steve Harley και
οι Cockney Rebel βρίσκονταν σε όλα τα μουσικά πρωτοσέλιδα της εποχής! Μια νέα
μουσική εποχή ξανοιγόταν μπροστά. Η εποχή της ελευθερίας, όπου θα έδινε την
σκυτάλη στην εποχή της υπέρμετρης ασσυδοσίας, και λίγο πιο μετά, στην εποχή της
απόλυτης ειδωλολατρίας. Αλλά πριν από όλα αυτά, από το posh και το glitter, το πολύ βαρύ
μακιγιάζ και τις μπότες με τα πανύψηλα τακούνια, βρέθηκε χώρος για έναν ακόμα
ρομαντικό ονειροπόλο με όνομα Philip Lynnot,
ο οποίος και προερχόταν από το μακρινό Δουβλίνο της Ιρλανδίας. Σκοπός της ζωής
του; Μα να μαγέψει τους ακόρεστους ακροατές με τα γεμάτα νόημα στιχάκια του, το
εξαιρετικό του μπάσο, και τις υπέροχες συνθέσεις του! Ένα τόσο καλό, αλλά και μοναχικό
παιδί!
Το «Vagabonds of the Western World» ήταν ο δίσκος που έβαλε
τους THIN LIZZY στο επίκεντρο της Βρετανικής μουσικής. Ο Eric Bell βρισκόταν στις κιθάρες, (μετά
από αυτόν το δίσκο αποχώρησε λόγω της σφοδρής πίεσης που του δημιούργησε η
ξαφνική επιτυχία και αναγνωρισιμότητα), ο Brian Downey στα Drums, με σκοπό να μας ανατριχιάζει με
κάθε του ρυθμό και ασταμάτητο «γέμισμα». Και φυσικά, όπως είπα, εκείνο το
ευαίσθητο παιδί από το Δουβλίνο. Εμπνευσμένος από τα παραμύθια της Ιρλανδικής
ιστορίας, μαγεμένος από την funk και blues/fusion/RnB μουσική
σκηνή της εποχής, και γουτευμένος πάντα, από τις ομορφιές του γυναικείου
φύλου! Από το 1969, όπου και
δημιουργήθηκε η μπάντα, οι Thin Lizzy πέρναγαν τις μερες τους πάμπτωχοι και μίζεροι, παίζοντας σε
κάθε μικρή πάμπ της Βρετανίας, προσπαθώντας να πετύχουν ένα τίμιο συμβόλαιο με
κάποια δισκογραφική εταιρία και να βγάλουν το ψωμί τους. Κυκλοφόρησαν κάποιους
δίσκους οι οποίοι ναι μεν είχαν προοπτική, αλλά φαινόταν ότι το παίξιμο του group ήταν ακόμα κενόδοξο,
χλιαρό, ανά στιγμές απροσάρμοστο και λιγότερο συμπαγές. Στο «Vagabonds», βέβαια, όλα αυτά αποτέλεσαν
παρελθόν. Η μπάντα μάσησε στα αλήθεια σίδερα! Οι συνθέσεις τους έγιναν
ιδιαίτερα σημειολογικές και η ποικοιλομορφία των ήχων άρχισε να αποτελεί τον
κεντρικό πυρήνα των δημιουργιών τους. Η έξοχη απεικόνηση της φαντασίας του Phil Lynnot στο
χαρτί, μαζί με τον μοναδικά νοσταλγικό και σεξπιρικό χαρακτήρα που έδινε στους
στίχους του, δεν άργησε να βρει μεγάλη απείχηση στα αυτιά των κριτικών. Και
φυσικά, αρκεί να αναφερθεί ότι το Vagabonds ήταν ο τελευταίος κατά σειρά
δίσκος στην δισκογραφική που είχαν υπογράψει. Αν και αυτός δεν πετύχαινε, τότε
η ιστορία μπορεί να ήταν πολύ πιο διαφορετική από αυτήν, που ευτυχώς, είναι.
Πάμε τώρα να δούμε, η να
ακούσουμε! Υπάρχει κάποια μπάντα στην Rock μουσική που να έχει περιγράψει πιο
εύστοχα τι σημαίνει να είναι κανείς Ροκάς; Να περιγράψει την πραγματική
περσόνα, το ύφος και την στάση του; Ίσως
όχι, ακούστε το «the ROCKER!», και αν το εκπληκτικά ενεργητικό και ηλεκτρισμένο riff του
δεν σας ξεσηκώσει από τον καναπέ, τότε, καλό θα ήταν να πάτε σε κάποιον
νευρολόγο για να ελένξετε τα νεύρα σας! Το εννοώ! Το funk μοτίβο του,
ο έξυπνα επαναλαμβανόμενος ρυθμός του, η παραμορφωμένη κιθάρα του Bell (στα όρια του distortion, μαζί με μπόλικο flagger reverb φυσικά),
οι στίχοι ενός πραγματικά μπαγαμπόντη, και φυσικά ένα ‘σολο’ που δεν τελειώνει
ποτέ! Καλό head-banging, κύριοι! Πιο κάτω
στον δίσκο βρίσκει κανείς γιατί ο Phil Lynnot άγγιξε το μπάσο. «Gonna Creep up on You». Ένα απλοικό
μελαχρινό riff, funk licks στην
κιθάρα, βαθιά καλοεπεξεργασμένα τύμπανα, η φωνή σαν να βγαίνει μέσα από ένα
παλιό σκουριασμένο τηλέφωνο. Έξυπνο, πολύ «πιασιάρικο» και δραστήριο
τραγουδάκι! «GROOVY!»,
όπως φαντάζομαι θα έλεγε ο Lynnot.
Ωστόσο, η στιχουργική του ευφυία,
φαίνεται σε ένα από τα πιο άγνωστα τους τραγούδια. «Little Girl in Bloom». Ένα
μικρό κορίτσι περνά από την ήβη στην μετέπειτα πρώιμη νιότη, το χαμόγελο της
ανθίζει, η δροσιά και η άνοιξη βρίσκονται μαζί απάνω στο πεντάγραμμο, νεανικός
ιδρώτας, συναίσθημα, ηλεκτρισμός, και πολύ αγάπη! Μπορεί η σκέψη μας με αυτό να
ταξιδεύει σε εκείνη την γλυκιά κοπέλα που κάποτε γνωρίσαμε στο σχολείο. Σε μια
στάση λεωφορείου, σε κάποιο πάρτυ. Στο πανεπιστήμιο ο πρώτος μας έρωτας, που
πάντοτε έκρυβε και ένα μυστικό. Αυτό της εφήμερης πραγματικά σχέσης, το
τρέμουλο στα χέρια, όταν αυτά ενώνονταν με ταραχή, οι «πεταλούδες στο στομάχι»,
η έκπληξη, αλλά και η τόσο δυνατή θέληση, ωστόσο. Και φυσικά, ο τελευταίος
αποχαιρετισμός, σε κάτι που δεν έμελλε να κρατήσει άλλωστε για πάντα. Όπως και
η ακμή στους άντρες, σωστά;
Ακολουθεί το «A song for while I’m away». Εξαιρετικό
δείγμα στιχουργικής που στοχεύει στην απλότητα και την ουσία. Εκπληκτική
φωνητική απόδοση, απομηνάρια ήχων από τα 1960s μαζί με πλούσιες πνευστές και ένχορδες προσθήκες, και ένας Phil Lynnot γεμάτος
συναίσθημα.
Το επόμενο τραγούδι, είναι ένα
από τα πιο παραδοσιακά τραγούδια της Ιρλανδικής μουσικής παράδοσης, και φυσικά,
συνοψίζει όλες τις ιστορίες που είχε ο Lynnot στο κεφάλι του. «WHISKEY IN THE JAR», λοιπόν. Μια αρχαία Ιρλανδική εξιστόρηση, ένα παραμύθι,
ένα γλυκόπιοτο και διδακτικό διήγημα. Εδώ ωστόσο, η πραγματικότητα συναντά την
ταύτιση με τους φανταστικούς ήρωες μιας παρακμιακής Δυτικής κοινωνίας, του Far West στα
αλήθεια, όπου και όλα λύνονται με την χρήση των όπλων, αλλά και των νόμων των
ισχυρών. Πόσες χιλιάδες φωνές ενώθηκαν άραγε στην απαγγελία του refrain του,
και πόσοι άνθρωποι συγκινήθηκαν με το μελωδικό συνεχόμενο σόλο του Eric Bell; Φαντάζομαι εκατομμύρια,
πραγματικά. Το «Whiskey»
είναι όμως, η συμβουλή ενός πατέρα προς τον γιο του, η έστω, ενός μεγάλου σε
ένα νεότερο. Ένα μήνυμα ισχυρό και αυτονόητο. Όλες οι πράξεις μας έχουν
συνέπειες, δηλαδή. Και αν πράξεις το κακό, κάποια στιγμή το ίδιο θα σε βρει.
Και ύστερα από χρόνια, στα στενά μιας κρύας φυλακής, να σκέφτεσαι το πόσο
καλύτερα, θα μπορούσες να είχες κάνει τα πράγματα, αν είχες ακόμα μία ευκαιρία.
Όμως ο χρόνος βλέπετε, μπορεί να κάνει τόσα άλλα ωραία, αλλά έχει και ένα κακό
- πίσω δεν γυρνά! Και το βιβλίο της ζωής του καθενός, γεμίζει από σελίδες. Καλές,
κακές, ουσιαστικές και ανούσιες και … «Whack for my daddy oh –there’s Whiskey in the jar…!» Για να τις αναπολείς, φυσικά.
Τι άλλο μένει να πει κανείς
λοιπόν, για ένα δίσκο γεμάτο σημασιολογικά, αλλά και διδακτικά μυνήματα; Μα
φυσικά, δεν θα μπορούσα να μην επιμείνω στο τέλος, στο εκπληκτικό ομώνυμο κομμάτι
του! «Vagabond of the Western World»… Το Μαύρο Ρόδο, που αργότερα έγινε ολόκληρος δίσκος,
με τον Gary Moore στις κιθάρες, ξεκινά πραγματικά κάπου εδώ. Και με κάνει να
αναρωτιέμαι, τι είχαν πάθει όλοι οι μουσικοί συνθέτες των 1970s με τις
τσιγγάνικες ψυχές; ‘Ίσως το πνεύμα της ελευθερίας μέσα τους, ίσως το γεγονός
ότι αυτές οι φυλές δεν είχαν ποτέ τόπο ή πατρίδα; Ίσως γιατί τριγύριζαν τον
κόσμο σαν αληθινοί ταξιδευτές και ονειροπόλοι; Σαν καραβάνια που δεν είχαν
προορισμό; Σαν να μην τους απασχολούσε καθόλου το αύριο, ο πλούτος, η
αποθήκευση στιγμών και αγαθών; Και τι άραγε οφελεί την Δυτική κοινωνία, όλη
αυτή η ιδέα περί αποθήκευσης; Περί στοιβάγματος υλικών αγαθών; Σε ποια άλλη ζωή
άραγε όλα αυτά, να μας ακολουθήσουν; Μήπως λοιπόν και εμείς, να λέγαμε ένα ηχηρό
ΟΧΙ στην παγκοσμιοποίηση και τον υπερκαταναλωτισμό; Μήπως να γινόμασταν
περισσότερο ταξιδευτές και λιγότερο προσκολλημένοι στην ζαλισμένη καθημερινότητα
μας; Μήπως να ονειρευόμασταν λιγότερο, και να προσπαθούσαμε να κάνουμε τα
όνειρα μας πραγματικότητα, ένα κομμάτι περισσότερο; Μήπως οι τσιγγάνοι τελικά,
είναι πλουσιότεροι, από όλους τους Βαρώνους του χρήματος του σήμερα, του χτες
και του αύριο; Πάντως, το τραγούδι ενέχει για ακόμα μια φορά την απάτη. Κάποιος
που ξεγέλασε κάποιον άλλο, και φυσικά η προδοσία, ο έρωτας δίχως ανταπόδοση, τα
χρήματα, ένα μεγάλο σκουλαρίκι στο δεξί αυτί, και τα μάτια ενός τσιγγάνου
μπαγαμπόντη, όπου και πλήγωσαν για ακόμα μια φορά το ανυποψίαστο θύμα! Προσοχή
λοιπόν, οι τυχοδιώκτες συνήθως, αν όχι πάντα, δεν έχουν συναισθήματα. Δρουν
σκληρά και πάντοτε διαφεύγουν με μαεστρική ελαφρότητα… και φυσικά, ο λαός το
λέει και όχι εγώ, να φοβάστε λίγο παραπάνω, εκείνα τα όμορφα, εκφραστικά και
γεμάτα πάθος, ΜΠΛΕ μάτια! Κάπως έτσι, μας προειδοποίησε και ο Phil Lynnot για αυτά.
Ο ποιητής, συνθέτης, τραγουδιστής
και μπασίστας Phil Lynnot μας άφησε για έναν άλλο και ίσως καλύτερο κόσμο, τον
Ιανουάριο του 1986. Δεν πήρε τίποτα μαζί του. Ούτε την φήμη του, ούτε τα
αποκτήματα του. Μας άφησε σαν ένας ακόμα αλήτης του Δυτικού κόσμου. Ένας
Ιρλανδός τσιγγάνος. Μας άφησε ωστόσο επίσης, και ένα σπουδαίο μουσικό πίσω
κατάλογο. Ιστορίες, στιχάκια, ποίηματα και σκέψεις. Όλα αυτά μας μιλούν για την
ψυχή του, την ευαισθησία σου. Την ελευθερία και την παράδοση. Για τον τόπο του,
την δική του Ιρλανδία, που σήμερα τόσο πολύ τον τιμά. Μας κάνει να νιώθουμε και
εμείς λίγο πιο πατριώτες. Για τον δικό μας τον τόπο. Για τις δικές μας
ιστορίες. Τα δικά μας παραμύθια. Και φυσικά, για το δικό μας ελεύθερο πνεύμα.
Την δικιά μας Ελληνική ψυχή, που όρια δεν γνωρίζει. Και ας αφήνει τους μήνες να
μπαινοβγαίνουν μέσα της. Δίχως ακόμα αυτοί να φέρουν τα δώρα της αγάπης, της
αλήθειας, και της συμφιλίωσης. Είναι σίγουρο, κάποια στιγμή, θα επανορθώσει.
ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ! ΑΣ ΤΟΝ ΓΕΜΙΣΟΥΜΕ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ.
ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ – ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016
