"Τα κιτάπια της ιστορίας και τα κιτάπια της καρδιάς"
"19η Μαΐου, ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων"
Γράφει η
"19η Μαΐου, ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων"
Γράφει η
Άννα Τιρικανίδου
Άλλη μια επέτειος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους έφτασε και πρέπει φέτος να τη θυμηθούμε και να τιμήσουμε τις χιλιάδες των νεκρών αδελφών μας, υπό το πρίσμα των δυσμενών διεθνών εξελίξεων αλλά και της εθνικής μας δοκιμασίας.
Η ιστορική μνήμη παραμένει συνεπής στα δραματικά γεγονότα του βίαιου διωγμού και της σφαγής μιας ολάκερης φυλής, που είχε ως αποτέλεσμα τον ξεριζωμό χιλιάδων Ποντίων από την πατρογονική εστία, προκειμένου να γλιτώσουν από το μένος της τουρκικής λαίλαπας. Ένας ξεριζωμός και μια γενοκτονία, που, κοιτώντας τα με την ψύχραιμη ματιά του ιστορικού παρατηρητή, του αντικειμενικά και αρκούντως αποστασιοποιημένου, μετά από το πέρασμα ενός περίπου αιώνα, μοιάζει να ήταν προαποφασισμένη και απλά διαδραματίστηκε, όταν έφθασε το πλήρωμα του χρόνου. Όταν το 1914, με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, κλήθηκαν οι νέοι του Πόντου να παρουσιαστούν στον τουρκικό στρατό, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Γερμανών και ενάντια στην Ελλάδα, πολλοί Έλληνες του Πόντου, εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους. Το ελληνικό στοιχείο θεωρήθηκε ιδιαίτερα επικίνδυνο, όπως δείχνουν τα επίσημα έγγραφα της εποχής. Σύμφωνα μ’ αυτά, οι Γερμανοί χαρακτήρισαν τους Έλληνες «εχθρούς εντός φιλικού εδάφους». Οι πρώτες σφαγές και διώξεις το 1914 (σε Ερυθραία, Πέργαμο, Μάκρη, κ.λπ.) είχαν τη μορφή τρομοκρατικών ενεργειών. Το τουρκικό σχέδιο της γενοκτονίας, που έφερε την υπογραφή του Ταλαάτ μπέη, καταστρώθηκε μετά τις σφαγές των Αρμενίων του 1915 και τις εκτοπίσεις των Ορθοδόξων Συρίων και προέβλεπε το σφαγιασμό όλων των Ρωμιών από 16 έως 60 ετών.
Η αρχή έγινε από την Πάφρα και τη Σαμψούντα. Από το 1914 έως το 1918 μόνο δολοφονήθηκαν 150.000 Πόντιοι. Λεηλατήθηκαν ολόκληρα χωριά, σφαγιάστηκαν άμαχοι, θάφτηκαν ζωντανοί, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν ή εξορίστηκαν. Στις 6/19 Μαΐου του 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ, κατόπιν εντολής του Σουλτάνου, διορισμένος επιθεωρητής της 9ης Στρατιάς, αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να προστατέψει -υποτίθεται- τους Ρωμιούς και τους Αρμενίους από τις συμμορίες των Τούρκων τσετών (άτακτων). Ήδη, κινούμενος ως εμψυχωτής του κινήματος των Νεότουρκων και υπό το δόγμα της εθνοκάθαρσης, ονειρευόταν «τη μία Τουρκία των υπερήφανων καλών Τούρκων». Έτσι, ενώ έπρεπε να συλλάβει και να τιμωρήσει τον αρχισφαγέα αρχηγό των Τούρκων συμμοριτών Τοπάλ Οσμάν, πράττει το ακριβώς αντίθετο. Τον συναντά μυστικά και τον προτρέπει να συνεχίσει τις σφαγές και τις διώξεις, ως αρχηγός τάγματος στελεχωμένου και από δικούς του αξιωματικούς. Μέχρι το 1923 353.000 Έλληνες του Πόντου σε σύνολο 750.000 κατοίκων εξοντώθηκαν διαμέσου μιας πολιτικής διώξεων, εκτοπίσεων και σφαγών. Η κορύφωση του μαρτυρίου και της γενοκτονίας των Ποντίων μόλις είχε αρχίσει.
Οι αμέτρητες αναμνήσεις, που έγιναν αφηγήσεις και στη συνέχεια γραπτές μαρτυρίες, άλλοτε στην υπηρεσία της ιστορίας και άλλοτε για χάρη της λογοτεχνίας, με το συναίσθημα να μην προδίδει την αλήθεια, ζωντανεύουν τον βάναυσο κατατρεγμό μιας φυλής, η οποία ζούσε και πρόκοβε σε όλους τους τομείς της ζωής στα πάλαι ποτέ εδάφη του Πόντου και στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Οι Πόντιοι, αγόγγυστοι δουλευτάδες και άξιοι νοικοκυραίοι, άρπαξαν τη ζωή από τα ''μαλλιά'' και τη δάμασαν, αφήνοντας το στίγμα τους στην οικονομική ζωή, στις επιστήμες και στα γράμματα. Το κυνήγι του σκύλου με τη γάτα είχε αρχίσει αιώνες πριν τη Γενοκτονία. Οι Έλληνες του Πόντου ζούσαν πάντα στη φωλιά του λύκου, παρασυρμένοι σε ένα άνισο παιχνίδι πιθανοτήτων με τη μοίρα, που είχε προδιαγραφεί. Στα περίφημα θεατρικά δρώμενα των Ποντίων, τα γνωστά ''Μωμοέρια", καταγράφεται παραστατικά και γλαφυρά το αδούλωτο πνεύμα των Ελληνοποντίων, που σατίριζαν και χλεύαζαν τους Τούρκους κάτω από τη μύτη τους, αρνούμενοι να υποταχθούν σ' ένα βάρβαρο και προκλητικό κατακτητή, που απειλούσε να τους διώξει από τα πάτρια χώματα, τα οποία έμελλε να ματώσουν με το τίμιο αίμα των παππούδων μας.
Τα κιτάπια της ιστορίας μπορεί να έκλεισαν και η πατρογονική εστία να πέρασε οριστικά στα χέρια των Τούρκων, τα κιτάπια της καρδιάς, όμως, ανοίγουν και κλείνουν μονάχα, όταν το θέλουμε εμείς. Τα κιτάπια της ιστορίας ετούτης έχουν γραφτεί με το αίμα των προγόνων μας, το οποίο ζητάει την ιστορική του δικαίωση. Το αίμα δε ζητάει αίμα, για να ξεπλυθεί, απαιτεί όμως τη διεθνή αναγνώριση των όσων διαδραματίστηκαν στον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Με το νόμο 2193/24-2-1994 του ελληνικού κοινοβουλίου η 19η Μαΐου καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Πρόσφατα το σουηδικό κοινοβούλιο προέβη στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, σε μια κίνηση καλής θέλησης, η οποία χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τους Έλληνες. Έχουν προηγηθεί, ευτυχώς, και άλλα κράτη. Αυτή τη διεθνή αναγνώριση καλείται να την απαιτήσει η ελληνική κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε ότι η εξωτερική μας πολιτική θα αρχίσει επιτέλους να διεξάγεται με ''ανεβασμένα'' τα παντελόνια, αφού οι σειρήνες για το "Finis Hellas" πληθαίνουν ασφυκτικά κι επικίνδυνα!
"Ο Πόντον εν άστρον φωτεινόν"
Άλλη μια επέτειος της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους έφτασε και πρέπει φέτος να τη θυμηθούμε και να τιμήσουμε τις χιλιάδες των νεκρών αδελφών μας, υπό το πρίσμα των δυσμενών διεθνών εξελίξεων αλλά και της εθνικής μας δοκιμασίας.
Η ιστορική μνήμη παραμένει συνεπής στα δραματικά γεγονότα του βίαιου διωγμού και της σφαγής μιας ολάκερης φυλής, που είχε ως αποτέλεσμα τον ξεριζωμό χιλιάδων Ποντίων από την πατρογονική εστία, προκειμένου να γλιτώσουν από το μένος της τουρκικής λαίλαπας. Ένας ξεριζωμός και μια γενοκτονία, που, κοιτώντας τα με την ψύχραιμη ματιά του ιστορικού παρατηρητή, του αντικειμενικά και αρκούντως αποστασιοποιημένου, μετά από το πέρασμα ενός περίπου αιώνα, μοιάζει να ήταν προαποφασισμένη και απλά διαδραματίστηκε, όταν έφθασε το πλήρωμα του χρόνου. Όταν το 1914, με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, κλήθηκαν οι νέοι του Πόντου να παρουσιαστούν στον τουρκικό στρατό, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Γερμανών και ενάντια στην Ελλάδα, πολλοί Έλληνες του Πόντου, εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους. Το ελληνικό στοιχείο θεωρήθηκε ιδιαίτερα επικίνδυνο, όπως δείχνουν τα επίσημα έγγραφα της εποχής. Σύμφωνα μ’ αυτά, οι Γερμανοί χαρακτήρισαν τους Έλληνες «εχθρούς εντός φιλικού εδάφους». Οι πρώτες σφαγές και διώξεις το 1914 (σε Ερυθραία, Πέργαμο, Μάκρη, κ.λπ.) είχαν τη μορφή τρομοκρατικών ενεργειών. Το τουρκικό σχέδιο της γενοκτονίας, που έφερε την υπογραφή του Ταλαάτ μπέη, καταστρώθηκε μετά τις σφαγές των Αρμενίων του 1915 και τις εκτοπίσεις των Ορθοδόξων Συρίων και προέβλεπε το σφαγιασμό όλων των Ρωμιών από 16 έως 60 ετών.
Η αρχή έγινε από την Πάφρα και τη Σαμψούντα. Από το 1914 έως το 1918 μόνο δολοφονήθηκαν 150.000 Πόντιοι. Λεηλατήθηκαν ολόκληρα χωριά, σφαγιάστηκαν άμαχοι, θάφτηκαν ζωντανοί, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν ή εξορίστηκαν. Στις 6/19 Μαΐου του 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ, κατόπιν εντολής του Σουλτάνου, διορισμένος επιθεωρητής της 9ης Στρατιάς, αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να προστατέψει -υποτίθεται- τους Ρωμιούς και τους Αρμενίους από τις συμμορίες των Τούρκων τσετών (άτακτων). Ήδη, κινούμενος ως εμψυχωτής του κινήματος των Νεότουρκων και υπό το δόγμα της εθνοκάθαρσης, ονειρευόταν «τη μία Τουρκία των υπερήφανων καλών Τούρκων». Έτσι, ενώ έπρεπε να συλλάβει και να τιμωρήσει τον αρχισφαγέα αρχηγό των Τούρκων συμμοριτών Τοπάλ Οσμάν, πράττει το ακριβώς αντίθετο. Τον συναντά μυστικά και τον προτρέπει να συνεχίσει τις σφαγές και τις διώξεις, ως αρχηγός τάγματος στελεχωμένου και από δικούς του αξιωματικούς. Μέχρι το 1923 353.000 Έλληνες του Πόντου σε σύνολο 750.000 κατοίκων εξοντώθηκαν διαμέσου μιας πολιτικής διώξεων, εκτοπίσεων και σφαγών. Η κορύφωση του μαρτυρίου και της γενοκτονίας των Ποντίων μόλις είχε αρχίσει.
Οι αμέτρητες αναμνήσεις, που έγιναν αφηγήσεις και στη συνέχεια γραπτές μαρτυρίες, άλλοτε στην υπηρεσία της ιστορίας και άλλοτε για χάρη της λογοτεχνίας, με το συναίσθημα να μην προδίδει την αλήθεια, ζωντανεύουν τον βάναυσο κατατρεγμό μιας φυλής, η οποία ζούσε και πρόκοβε σε όλους τους τομείς της ζωής στα πάλαι ποτέ εδάφη του Πόντου και στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Οι Πόντιοι, αγόγγυστοι δουλευτάδες και άξιοι νοικοκυραίοι, άρπαξαν τη ζωή από τα ''μαλλιά'' και τη δάμασαν, αφήνοντας το στίγμα τους στην οικονομική ζωή, στις επιστήμες και στα γράμματα. Το κυνήγι του σκύλου με τη γάτα είχε αρχίσει αιώνες πριν τη Γενοκτονία. Οι Έλληνες του Πόντου ζούσαν πάντα στη φωλιά του λύκου, παρασυρμένοι σε ένα άνισο παιχνίδι πιθανοτήτων με τη μοίρα, που είχε προδιαγραφεί. Στα περίφημα θεατρικά δρώμενα των Ποντίων, τα γνωστά ''Μωμοέρια", καταγράφεται παραστατικά και γλαφυρά το αδούλωτο πνεύμα των Ελληνοποντίων, που σατίριζαν και χλεύαζαν τους Τούρκους κάτω από τη μύτη τους, αρνούμενοι να υποταχθούν σ' ένα βάρβαρο και προκλητικό κατακτητή, που απειλούσε να τους διώξει από τα πάτρια χώματα, τα οποία έμελλε να ματώσουν με το τίμιο αίμα των παππούδων μας.
Τα κιτάπια της ιστορίας μπορεί να έκλεισαν και η πατρογονική εστία να πέρασε οριστικά στα χέρια των Τούρκων, τα κιτάπια της καρδιάς, όμως, ανοίγουν και κλείνουν μονάχα, όταν το θέλουμε εμείς. Τα κιτάπια της ιστορίας ετούτης έχουν γραφτεί με το αίμα των προγόνων μας, το οποίο ζητάει την ιστορική του δικαίωση. Το αίμα δε ζητάει αίμα, για να ξεπλυθεί, απαιτεί όμως τη διεθνή αναγνώριση των όσων διαδραματίστηκαν στον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Με το νόμο 2193/24-2-1994 του ελληνικού κοινοβουλίου η 19η Μαΐου καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Πρόσφατα το σουηδικό κοινοβούλιο προέβη στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, σε μια κίνηση καλής θέλησης, η οποία χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τους Έλληνες. Έχουν προηγηθεί, ευτυχώς, και άλλα κράτη. Αυτή τη διεθνή αναγνώριση καλείται να την απαιτήσει η ελληνική κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε ότι η εξωτερική μας πολιτική θα αρχίσει επιτέλους να διεξάγεται με ''ανεβασμένα'' τα παντελόνια, αφού οι σειρήνες για το "Finis Hellas" πληθαίνουν ασφυκτικά κι επικίνδυνα!
"Ο Πόντον εν άστρον φωτεινόν"
