Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: The BEST of JOAN
BAEZ (Από τον Σταμάτη Γαλάνη)
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ: JOAN BAEZ
ΧΡΟΝΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 2004
«That poor girl… Tossed by the
tides of misfortune, barely here to tell her tale…»
 |
| ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ |
Είναι ένα από τα τελευταία Αυγουστιάτικα
απογεύματα. Είμαι μονάχος αλλά όχι μοναχικός. Έχω από μέρες αποφασίσει ποιος θα
είναι ο δίσκος του μήνα. Η Joan Baez,
είναι και ήταν ανθισμένο παιδί του Αυγούστου. Παιδί των χαμένων λουλουδιών.
Εκείνης της κίτρινόχαρης εποχής όπου όλα ήταν λιγότερα σύνθετα. Η εποχή της
αγαπής, το καλοκαίρι του 1968, του 1969 και του 1970. Τα καλοκαίρια της Αγάπης.
Ένα ακόμα καλοκαίρι βρίσκεται εδώ. Θα είναι εδώ για ακόμα κάτι μέρες. Μακριά
πια από την κορύφωση του, μακριά από την μεγαλύτερη ημέρα του, και την
μεγαλύτερη ζεστασιά του. Γεμάτο αγέρηδες και φύλλα, αποκόμματα στους δρόμους,
ποίηση και ανυσηχία, έρωτα και πόλεμο, και μια cult νουβέλα του Bukowski. Η βελόνα πέφτει ετοιμοπόλεμη
απάνω σε ένα σιδηροπύρηνο δίσκο. Οι λέξεις ήρθαν για να πάρουν ότι απέμεινε,
είναι νωρίς, αλλά και συνάμα, τόσο αργά για αποφάσεις που χάθηκαν στον θόρυβο
της ζωής. Ο απογευματινός ήλιος όμως έρχεται για την αποψινή μου σωτηρία. Η
γλυκιά φωνή της Joan Baez επίσης. Οι στίχοι της με περιβάλουν με στοργή, είναι αλήθεια
την θαυμάζω για αυτούς, και την αγαπώ για την τρυφερότητα της ψυχής της. Και
αυτός, είναι κυρίως ο λόγος που δεν διάλεξα κάποιον συγκεκριμένο δίσκο της να
ασχοληθώ (από τους δεκάδες του έχει) αλλά αρκέστηκα να διαλέξω τα αγαπημένα μου
κομμάτια από την ένδοξη και πολεμόχαρη δισκογραφία της.
Όσο το φως είναι εδώ, η βελόνα
κολλάει στο «BANGLADESH». Ναι, εκείνη την χώρα
που όλοι αγνοούν. Που όλοι θέλουν να ξεφύγουν, όλοι δεν θέλουν να θυμούνται. Να
γιατί, η δική μας ηρωική χώρα με τον νέο-ελληνικό απαίδευτο πολιτισμό της, φοβάται
την φτώχεια και το μαρτύριο. Πέρασε πολλά, για να έχει και άλλους να το
θυμάται. Αυτοί όμως έχουν την δική τους ιστορία. Μια ιστορία γεμάτη πίκρες,
θαλασσοπλυμμήρες, κατακλυσμούς, πείνα, πόλεμο και θανάτους. Είναι όμως μια
ωραία πατρίδα. Ένας τόπος να μας θυμίζει, το μέρος που «ο ήλιος βουλιάζει στην
Δύση». Τι γλυκιά και μελανχολική φωνή Θεέ μου, θα τρελαθώ! Είναι σαν να
τραγουδά το ίδιο της το αίμα, το αίμα χιλιάδων αδικοχαμένων ανθρώπων. Τι όμορφη
τιμή, σε έναν περήφανο και εξωστρακισμένο λαό. Ένα λαό, γεμάτο αγώνα και
δικαίωση. Ένα τιτίβισμα γλυκιάς και σιωπηρής διαμαρτυρίας.
Μιλώντας για διαμαρτυρία, ατομικά
δικαιώματα και αγώνα, δεν θα μπορούσε κανένας να ξεχάσει ή να αγνοήσει (και αν
δεν γνωρίζει, να διαβάσει προσεκτικά) την πορεία αυτής της καλλιτέχνιδας
ενάντια σε ότι πρεσβεύει φόβο, ανισότητα, σκλαβιά και τρομοκρατία. Η Joan Baez ξεκίνησε
την καριέρα της στην δεκαετία του 1960. Προς το τέλος αυτής εμφανίστηκε στο
περίφημο Woodstock, όπου
παραβρέθηκαν και περίπου 1.000.000 άνθρωποι. Διψασμένοι για μουσική, ελευθερία,
έρωτα και αγάπη, ισότητα και ειρήνη. Σε ένα τότε κόσμο, πλυμμυρισμένο από αίμα,
2 παγκόσμιους πολέμους λίγα χρόνια πίσω, ένα Βιετνάμ έτοιμο να εκραγεί, και ένα
«ψυχρό» πόλεμο στο ζενίθ του. Οι μέρες της δίπλα στον Bob Dylan, δεν θα την άφηναν ποτέ
το ίδιο άτομο, αλλά το άτομο που συνεχώς προσπαθούσε να φτάσει μπροστά.
Κατέβηκε εκατοντάδες πλατείες, με τα λάβαρα της διαμαρτυρίας στο χέρι,
τραγούδησε τα αντιστασιακά αποσπάσματα της σε δεκάδες χώρες, έκανε αμέτρητες
συναυλίες. Ύμνησε αγωνιστές και πολεμιστές. Ανθρώπους που βρήκαν νόημα στην
ζωή, και σκόπο για να θυσιαστούν. Κάποιοι από αυτούς, οι Nicola και Bart. «HERE’S TO YOU, NICOLA AND BART», λοιπόν! Και φυσικά, «THE BALLAD OF SACCO AND VANZETTI». Χρόνια αργότερα, και ενώ ο αγώνας συνεχιζόταν, ο
μεγαλύτερος σύντροφος της σε αυτόν, τα παράτησε. Ήθελε μια νέα αρχή. «Πως είναι
δυνατόν να αλλάξεις ένα κόσμο που επιθυμεί το κακό του», της έλεγε συχνά ο Dylan. Εκείνη του απάντησε με
ένα τραγούδι. «TO BOBBY». Ένας τόσο γλυκόηχος σκοπός, ένα τόσο τρυφερό
απόσπασμα αγάπης και αφοσίωσης. Στον ίδιο, στον κόσμο, σε όσους ήθελαν ένα
καλύτερο αύριο. «Like this flowers at your door, and scrupled
notes about the war, and we’ll still marching on the streets, with little
victories and big defeats, but there’s joy and there hope, and there’s a place
for you! » Στο ίδιο μήκος κύματος και το «BLESSED ARE». Ένα ακόμα τραγουδάκι για όσους
βρήκαν το σκοπό που ανέφερα πιο πάνω. Το ίδιο ευλογημένη και η ψυχή της Baez, που με τέτοιο μειλήχιο
και γλαφυρό ύφος ευλογεί όσους αγωνίζονται για ό,τι έχει μείνει όρθιο από την
φωτιά. Ναι, ξέρετε, αυτή την φωτιά που γεννάει το παράδειγμα, και θέτει τον
σημερινό υπάνθρωπο πίσω στο μονοπάτι της Αριστοτέλειας Αρετής.
Η Joan Baez είχε
μια αδερφή. Την Mimi, καλλιτέχνης
και αυτή. Έχασε τον πρώτο της άνδρα από μια ανίατη αρρώστια. Για τον επόμενο
σύντροφο της είναι γραμμένο και αφιερωμένο το «DEAR SIR GALLAHAD». Μια κιθαριστική μπαλάντα που εξιστορεί την νέα
απρόσμενη και αναπάντεχη αγάπη της Mimi, πάνω από τα αποκαίδια της τότε ζωής της. Ένα εξαίρετο
πραγματικά ημερολόγιο αγάπης, από αδερφή σε αδερφή. Η Joan, ίσως όμως να μην στάθηκε και αυτή τυχερή
στον έρωτα. Λίγοι είναι αυτοί που δεν γνωρίζουν για την αγάπη που είχε στην
καρδιά της για τον Bob Dylan.
Κάποτε και για ολίγο ζευγάρι, για εκείνη ωστόσο, ο τότε παιδικός και
σπινθιροβόλος έρωτας τους, διήρκησε πραγματικά για μια αιωνιότητα. Δεν ήταν
μόνο τα τραγούδια διαμαρτυρίας, δεν ήταν μόνο τα ποιήματα και ότι άλλο του
αφιέρωσε. Ήταν ίσως, και το πιο γνωστό της τραγούδι. Το «DIAMONDS AND RUST». Ένα τραγούδι,
που ο μύθος το έχει, βασίστηκε σε ένα ξαφνικό τηλεφώνημα του Dylan σε αυτή,
κάποια πολλά χρόνια αργότερα από την σχέση τους. Και έτσι η Joan βρήκε ξανά
μια σκιά στον τοίχο, διαμάντια και σκουριά, ένα ακόμα λόγο να του γράψει. Μια
αγάπη στην καρδιά όμως, μια αιώνια και ατέρμονη υπόσχεση αφοσίωσης, φιλί στο
φιλί της ανάμνησης, κόκκο στον κόκκο της άμμου μιας κλεψύδρας που είναι
καταραμένη να γυρνά αχόρταγα μέσα στον χρόνο. «Ναι, τώρα μου λες δεν είσαι νοσταλγικός, τότε βρες μου μια άλλη λέξη,
εσύ άλλωστε ήσουν τόσο καλός με τις
λέξεις, και με το να κρατάς τα πράγματα θολά.. Ε, λοιπόν χρειάζομαι αυτή την
θολότητα τώρα, που όλα πάλι είναι τόσο καθαρά, και νιώθω ότι σε αγαπώ τόσο
πολύ, αλλά αν μου προσφέρεις πάλι θλίψη, να σου πω ότι έχω ήδη πληρώσει» Ο Dylan είχε
διαλέξει το δικό του δρόμο. Ίσως να ήθελε με αυτό τον τρόπο να προστατευτεί από
ότι πρέσβευε η Baez. Ίσως
και εκείνη να βρήκε κάτι πιο κοντά σε αυτό που ήταν εκείνη. Κάποιες φορές
σκέφτομαι, δεν παίρνουμε όλα αυτά που ζητάμε. Παίρνουμε όμως αυτά τα οποία
είναι αρκετά και χρειαζόμαστε. Κάποια Θεική απάντηση πρέπει να βρίσκεται πίσω
από αυτό. Όπως και όλα. Στο ίδιο μοτίβο κινήται και το «FOUNTAIN OF SORROW», μιλώντας για παλιές φωτογραφίες. Η στιχομυθία
συνεπής στο Αισχύλειο ύφος, μελωδία για να ταξιδέψεις, και μια διασκεδαστική
ιστορία ξετυλίγεται με τρόπο αριστουργηματικό.
Μιας λοιπόν που είναι Αυγουστος,
ας αναφερθώ και στο «I NEVER DREAMED YOU LEAVE AT SUMMER». Μια ακόμα απερίγραπτη
μπαλλάντα, και η φωνή της στα καλύτερα της επίπεδα. Τι άλλο να διακρίνεις εκτός
από μια ουράνια νοσταλγία στην φωνή της, και ένα ερυθρόχρωμο συναίσθημα στον
τρόπο που ξεδιπλώνει τις νότες. Νομίζω, όσο το ακούω, ότι δεν μπορώ να σκεφτώ
μια φωνή που να μοιάζει στην Baez.
Είναι τόσο ξεχωριστή. Τόσο ισχυρή στο ηχόχρωμα της. Και ότι τραγούδι και να
ακούσεις από αυτή, σε κάνει να νομίζεις ότι είναι δικό της. Όπως και αυτός ο
δίσκος, αυτός ο Αυγουστος, τα απομηνάρια του, της δικής μου ψυχής τα χαρμόσυνα
αποκόμματα, δικά της. Στην υγειά της, λοιπόν. Συνεχίζω με το «IN THE QUIET MORNING», ένα τραγούδι που έγραψε για την Janis Joplin, μετά τον απρόσμενο
θάνατο της. Δεν χρειάζεται να πω όμως πολλά για αυτό. Ούτε για την Janis, ούτε για το τραγούδι.
Τα λέει όλα το ίδιο το τραγούδι, ένας φόρος τιμής σε ένα ακόμα ξεθωριασμένο
ανθρώπινο αποτύπωμα. Άξια μεγάλης προσοχής τα «LA LORONNA» και «RAINBOW ROAD». Θα βοηθήσουν τον ακροατή να
γεμίσει το απόβραδο του με καλαίσθητες και μελωδικές συνθέσεις. Σε αυτά, θα
βρει επίσης το εύρος της Baez.
Και αν το αντέξει η ψυχή του πιο
κάτω, θα πέσει πάνω στο αξεπέραστο instrumental κομμάτι «WINDROSE». Ένα τραγούδι φυσικά, δεν χρειάζεται να έχει
στίχους για να είναι καλό. Κάποιες φορές, οι λέξεις δεν έχουν τόση σημασία, όση
έχουν τα μάτια όταν με πάθος και αγάπη συναντιούνται. Είναι αλήθεια! Γεμίσαμε
την ζωή και την ημέρα μας με τόσες άσκοπες και ταλαίπωρες λέξεις. Λέξεις,
λέξεις, λέξεις! Τι να τις κάνεις όταν δεν βγάζουν νόημα; Τι να τις κάνεις όταν
τα χείλη σμίγουν; Τι να τις κάνεις όταν τα χέρια ενώνονται, όταν τα κορμιά
κολλάνε, όταν τα σώματα γίνονται ένα; Δεν έχουν καμία σημασία. Σημασία έχει να
γινόμαστε καλύτεροι, να προσπαθούμε να φτάσουμε τον ‘καλύτερο’ άνθρωπο μπροστά.
Να αγαπάμε τους εχθρούς μας, όπως κάποιος μου είπε πρόσφατα. Να αγαπάμε το χτες
και να ελπίζουμε στο σήμερα. Να νιώθουμε βαθιά την κάθε στιγμή, το κάθε
απόγευμα, την κάθε μελωδία. Αυτόν, τον μελλοντικό, και τον κάθε τελευταίο
Αύγουστο.
Αφιερώνω το κείμενο μου αυτό στον αγαπημένο μου φίλο Κώστα Αμοιρίδη και
την γυναίκα του Άννα, που έκαναν ένα τόσο σημαντικό αγώνα αυτή την χρονιά, και
έφεραν στον κόσμο την κόρη τους πριν κάτι ημέρες. Να είστε ευλογημένοι.
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ και
ΑΓΑΠΗ σε ΟΛΟΥΣ – ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ / ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2017
