Ηθοποιοί: Τους θαυμάζουμε, τους χειροκροτούμε, τους μιμούμεθα, πάμε στο θέατρο και βλέπουμε τις παραστάσεις τους, βλέπουμε τις ταινίες τους και πότε-πότε τους ζηλεύουμε. Για τους ηθοποιούς ο λόγος. Ο Κώστας Μπιλίρης ο συνεργάτης μας, υπήρξε ηθοποιός επαγγελματίας μέρχρι και την δεκαετία του 80. Μια κακή στροφή της υγείας του τον υποχρέωσε να συνταξιοδοτηθεί. Δεν έπαψε όμως να είναι ένας ξεχωριστός συγγραφέας. Ένα σχετικό χρονογράφημά του σας παρουσιάζουμε στα "αφιερώματα"
Ηθοποιοί
του Κώστα Μπιλίρη
Δεν ξέρω πόση καλλιτεχνική εν γένει ευαισθησία
διαθέτει ο λαός μας, αλλά είναι δεδομένο πως διατηρεί στενούς δεσμούς με την
ηθοποιία. Μου δημιουργήθηκε πλέον η πεποίθηση, πως η χώρα είναι μια απέραντη
κουίντα.
Πάρτε δέκα Έλληνες και διαμορφώστε άποψη: Ο
ένας κάνει υποβολείο σε κάποιον. Ο δεύτερος δημιουργεί παρασκήνια. Ο τρίτος
πιστεύει πως είναι κρυφό ταλέντο που αδικήθηκε. Ο τέταρτος παίζει πάντα κάποιο
ρόλο σε βάρος ενός άλλου. Ο πέμπτος θέλει να καλλιεργεί φιλικές σχέσεις με
ηθοποιούς. Ο έκτος είναι μονίμως ερωτευμένος με μια πρωταγωνίστρια. Ο έβδομος
έχει σκηνοθετήσει μια βρωμοδουλειά, ο όγδοος έχει βάλει στο γάμο του αυλαία, ο
ένατος είναι μασκαράς και υποκριτής και
ο δέκατος, υποκριτής και Φαρισαίος. Με άλλα λόγια, ζητείται κωμωδιογράφος.
Στον ηθοποιό έχουν δοθεί πολλοί χαρακτηρισμοί..
Ο πιό πετυχημένος ίσως, είναι εκείνος του Μάνου Χατζηδάκη, δια στόματος Δημήτρη
Χορν: Ηθοποιός σημαίνει φως.
Ναι.
Ηθοποιός σημαίνει φως. Άντε να βρεις διακόπτη να το ανάψεις.
Ηθοποιός
σημαίνει φως. Μόνο που καίει στα χαμένα. Δε βοηθάει ποτέ να μικρύνει ο
λογαρισμός της ΔΕΗ.
Ηθοποιός
σημαίνει φως. Αν όμως είσαι ηθοποιός μη γελασθείς και πεις σε ένα γλόμπο «γειά
σου κύριε συνάδελφε».
Ηθοποιός
σημαίνει φως. Μόνο που αν του κόψουν το φως, δεν μπορεί ν΄ανάψει το ταλέντο
του.
Ηθοποιός
σημαίνει φως. Ένα φως που συνήθως το τρώνε τα μαύρα σκοτάδια. Εκτός και αν μπεί
σε κανένα Εθνικό Θέατρο.
Όσοι έχουν φανερή επιθυμία να ενεργοποιήσουν το
κρυφό τους ταλέντο, λάβουν υπόψη τα διάφορα στάδια της εξελικτικής πορείας ενός
ηθοποιού.
Είκοσι ετών δηλώνει πρωταγωνιστής και δίνει
συνεντεύξεις. Στα 25 αυτοαποκαλείται θιασάρχης. Στα 28 γράφεται σε μια
Δραματική Σχολή. Στα 30 του αυτοανακηρύσσεται ποιοτικός καλλιτέχνης και βρίζει
το «Εμπορικό Κύκλωμα». Στα 32 του παίζει ό,τι του λάχει. Στα 35 γυρίζει μυαλά
και ζητιανεύει ένα ρολάκι. Στα 37 γίνεται συνδικαλιστής και ζητάει την
καθιέρωση σύνταξης από τα σαράντα.
Όχι σπάνια συμβαίνει και τούτο. Ένας κακός
ηθοποιός, αν δεν καταφέρει να γίνει γνωστός πρωταγωνιστής, γίνεται πετυχημένος
πολιτικός. Ένα χαλασμένο κρασί, μετατρέπεται εύκολα σε ξύδι.
Άλλωστε
υπάρχει σχέση. Για τον πολιτικό, η ηθοποιία είναι μέσον, η πολιτική ρόλος, το χαμόγελο
μάσκα.
Το πόση και ποιά επίδραση ασκεί η θεατρική
τέχνη στη συμπεριφορά μας και στο χαρακτήρα μας, δεν το γνωρίζω. Όμως στη
διαμόρφωση τής νοοτροπίας μας και
ιδιαίτερα της γλώσσας που μιλάμε, έχει βάλει καθοριστική τη σφραγίδα της.
Μάλιστα. Η τέχνη του ηθοποιού, έχει επηρεάσει βαθειά ολόκληρη τη ζωή μας. Σε
όλες τις πτυχές της καθημερινότητας, μεταφέρουμε και χρησιμοποιούμε
καλλιτεχνικές ορολογίες.
Όποιος διαφωνεί ας θημηθεί. Η ζωή μας δεν είναι
«παίξε-γέλασε». Αλλά και κάποιος άνθρωπος, ή κάποιο ζήτημα, να μην είναι
«παίξε-γέλασε».
Για κάποια σοβαρή υπόθεση, βάζουμε πλάνο
εργασίας. Αν μπορέσουμε κλέβουμε την παράσταση. Πολύ συχνά, δημιουργούμε σκηνές
ενώ σε πολύ δύσκολες στιγμές, έχουμε τρακ.
Μερικοί γίνονται ήρωες σκανδάλων. Άλλοι
υψώνονται σε πρωταγωνιστές της ζωής. Οι περισσότεροι βεβαίως, περιορίζονται σε
ρόλους κομπάρσων. Σημαντικό ρόλο σ΄αυτό παίζει το κατά πόσο μια περίπτωση,
είναι καλά σκηνοθετημένη.
Πολλά πράγματα, όπως αποδεικνύεται,
καθορίζονται από σκοτεινά παρασκήνια, ή υπαγορεύονται από κάποια υποβολεία.
Πάντως όλοι ενδιαφερόμαστε για το φακό της επικαιρότητας, ή τους προβολείς της
δημοσιότητας. Και φυσικά, άμα λάχει, καθαρίζουμε «ατάκα και επί τόπου».
Σχετικά με τα προηγούμενα, ακούστε διάλογο και βγάλτε συμπέρασμα.
Ο- Πώς τα πας με το Μιχάλη;
Η- Άσε. Μεγάλος υποκριτής.
Ο- Σοβαρά; Μα εμείς σας ξέραμε «Ρωμαίο και
Ιουλιέτα»!
Η- Μου έπαιζε θέατρο.
Ο- Κοίτα κωμωδία! Και γιατί δεν ξεκαθαρίζεις
την κατάσταση;
Η- Δεν ξέρω.Με πιάνει τρακ. Χάνω τα λόγια μου.
Ο- Και τι περιμένεις; Τον από μηχανής θεό; Βάλε
να του μιλήσει ο κουμπάρος σας.
Η- Μήπως ξέρω, κι αυτός τι ρόλο παίζει;
Ο- Και το φινάλε;
Η- Δράμα.
Έτσι μούρχεται να κάνω φόνο.
Ασφαλώς δε θα τον κάνει. Ο ηθοποιός και ο φόνος
χρησιμοποιούν πολύ διαφορετικές προθέσεις.
Για παράδειγμα, ο ηθοποιός συμπράτει, ο φόνος διαπράττεται. Ο ηθοποιός
αναδεικνύεται, ο φόνος αποδεικνύεται. Για να αναδειχθεί ο ηθοποιός, χρειάζεται
παράσταση. Για να αποδειχθεί ο φόνος χρειάζεται αναπαράσταση