ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Την 5η του μήνα έχουμε την παγκόσμια ημέρα του Περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τον Εθνικό μας ποιητή κάποια σπουδαία εικόνα "με χίλιες γλώσσες χύνετε με χίλιες γλώσσες κρένει".
Σύμφωνα όμως με την έρευνα του συνεργάτη μας ΚΏΣΤΑ ΜΠΙΛΙΡΗ το περιβάλλον "κρένει" με μια πανέμορφη και μοναδική παγκόσμια γλώσσα.
Θα την απολαύσουμε διαβάζοντας.... (Δ. Ζάχος)
Π Ε Ρ
Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Κ Α Ι Γ Λ Ω Σ Σ Α {1ο μέρος)
Γράφει ο Κώστας Μπιλίρης
Το περιβάλλον είναι το υπέροχο πλαίσιο, που ο Δημιουργός έταξε στη διάθεσή μας.
Και του παραχώρησε νόμους και δυνατότητες να
αυτοδιοικείται.
Και του χάρισε την ικανότητα να αναπαράγει τις τοπικές κοινωνίες της
χλωρίδας και της πανίδας.
Αυτό το δημιούργημα, ενέπνευσε τον ψαλμωδό να
αναφωνήσει, θαυμάζοντας την ταξιθεσία του: «ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε»!
Το περιβάλλον με χίλιες γλώσσες κρένει,
ενδεχομένως και με χίλιες γλώσσες να στενάζει από την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Και η επίδραση στη γλώσσα μας τεράστια, πράγμα
που είναι και το θέμα αυτής εδώ της αναφοράς. Και πώς αλλιώς θα γίνονταν, αν
δεν επιδρούσε;
Εξυπηρετούμεθα να μεταφέρουμε στη γλώσσα μας
για καθημερινή κυρίως συνεννόηση το πιο άμεσο, το πιο ανάγλυφο και λειτουργικό.
Και τέτοιο είναι το περιβάλλον, αφού
αποδεικνύεται αστήρευτης γλωσσικής παροχής βρυσομάνα. Έτσι για να μπούμε στο
θέμα, το άφθονο σημειολογείται με την άμμο της θάλασσας, τη μυρμηγκιά, το
μελίσσι, το σμήνος, το ποτάμι, την κατεβασιά, την πλημμύρα. Γίνεται λόγος για
πλημμύρα κόσμου, πλημμύρα αγαθών, από τη μια, ή πλημμύρα παραπόνων από την
άλλη. Μιλάμε και για πλημμύρα συμμετασχόντων και προσελθόντων.
-Είχε κόσμο η συγκέντρωση; - Πλημμύρισε ο τόπος.
-Ήταν κόσμος στην Ανάσταση; - Πλημμύρα.
(Εννοείται μέχρι το «Χριστός ανέστη»).
Μετά όλοι την κοπανάνε για τη μαγειρίτσα..
Οτιδήποτε υπάρχει στο περιβάλλον, μπορεί να
μεταφερθεί στην ομιλία μας και να γίνει γλώσσα μας. Οι μεγάλες δυσκολίες
θεωρούνται βουνό. Ο πολύ τυχερός έχει τύχη βουνό. Το βουνό και το όρος, λέξεις
που ανεβαίνουν από το αρχαίο προγονικό παρελθόν. Από τα όρη κατεβαίνει ο
Ορέστης. Όρη-Ορέστης.
Από το πέλαγος βγαίνει η Πελαγία. Πέλαγος ως
γνωστόν, εσήμαινε κάποτε επίπεδη επιφάνεια. Επομένως από το πέλαγος προέρχονται
και οι Πελασγοί, οι προέλληνες, επειδή ήταν κάτοικοι της Θεσσαλίας, μιας
επίπεδης επιφάνειας.
Τι παθαίνει όποιος σαστίζει; -Πελαγώνει. Ο
απρόσεχτος, τα θαλασσώνει.
Όποιος κινδυνεύει πολύ, βρίσκεται στο μάτι του
κυκλώνα. Το ελάχιστο είναι σταγόνα στον ωκεανό. Και δεν εννοούμε μόνο τις
αυξήσεις στις συντάξεις του ΙΚΑ.
Από το θαλάσσιο περιβάλλον δεχόμαστε μέγιστη
επίδραση. «Αύτη η θάλασσα η μεγάλη και
ευρύχωρος» σιντριβάνι λέξεων και εικόνων! Ο ονειροβάμονας χτίζει παλάτια στη
άμμο. Ο ενθουσιασμένος κολυμπάει σε πελάγη ευτυχίας. Ο πλούσιος κολυμπάει στο
χρήμα. Υφιστάμεθα κλυδωνισμούς και τρικυμίες. Το σκορ παρουσιάζει διακυμάνσεις.
Τα αλλεπάλληλα έρχονται κατά κύματα. Ακόμη και τα κατσαρά μαλλιά τα αποκαλούμε
κάποτε κυματιστά. Μέχρι και η σημαία μας κυματίζει. Σε χέρια Ελλήνων ή Αλβανών, το ίδιο κάνει,
μας είπαν.
Πηγή λοιπόν η θάλασσα για να ποτίζεται η γλώσσα
μας. Και με την ευκαιρία, ο γνήσιος, ο αυθόρμητος, θεωρείται πηγαίος. Η κυρά
Παναγιά μας, είναι Ζωοδόχος Πηγή. Αλλά υπάρχει και όνομα Πηγή.
Ο Έλληνας κουβεντιάζει και με τα βουνά.
Εσείς
βουνά μου αλαργινά, βουνά μου χιονισμένα
μην
είδατε τον αρνητή, τον ψεύτη της αγάπης;
Η Ελληνίδα στήνει κουβέντα και με τα ποτάμια.
Του Κίτσου η Μάνα, κάθονταν στην άκρη στο
ποτάμι
Με το
ποτάμι μάλωνε και το πετροβολούσε.
Ποτάμι
για λιγόστεψε, ποτάμι στρέψε πίσω….
Ο λαός μας διατηρεί καλές σχέσεις και με τα
δένδρα. Ποιος δεν έχει πει «χαιρέτα μου τον πλάτανο»; Στη γλώσσα μας έχουν επενδυθεί και πολλά
καιρικά φαινόμενα.
Πώς εκδηλώνεται ο εξοργισμένος; Βροντά και
αστράφτει. Μπορεί να γίνει και ηφαίστιο.
Πώς υποδεχόμαστε όποιον εμφανίζεται κατά αραιά
διαστήματα;
-Σαν τα χιόνια. (βρε σαν τα χιόνια…)
Κάτι που διογκώνεται και μας απειλεί
χαρακτηρίζεται χιονοστιβάδα.
Τι συμβαίνει όταν προσεγγίζονται δύο αντίπαλοι;
- Λειώνουν οι πάγοι.
Κι αν ξαναμαλώσουν; Ε μαθημένα τα βουνά από τα
χιόνια.
Τα προβλήματα παρουσιάζονται δάσος. Όταν είναι
πολλά.
Από ένα τραύμα δημιουργείται λίμνη αίματος.
Σιγά τα αίματα!
Είμαστε κομματάκι υπερβολικοί.
Ο αμετακίνητος στις πεποιθήσεις του,
αποκαλείται βράχος.
Πώς εκφράζεται ένα δίλημμα; Μπρος γκρεμός και
πίσω ρέμα.
Στον περιβάλλοντα χώρο, τα ποτάμια. Να μας
δίνουν αρδεύοντας τη γλώσσα μας, ποταμούς ειδήσεων, ποταμούς δακρύων, ποταμούς
αιμάτων.
Πάλι «σιγά τα αίματα».
Τι λέμε για ό,τι δεν αλλάζει; Τα ποτάμια δεν γυρίζουν πίσω.
Όταν παθαίνουμε οικονομικές ζημιές, μας παίρνει
το ποτάμι.
Ο καλός ομιλητής είναι χείμαρρος…
Σε καθημερινή χρήση το κλίμα και η
ατμόσφαιρα. Μια συνάντηση, μια συζήτηση,
δημιουργεί κλίμα φιλικό, ή εχθρικό. Ύστερα από κάποια σύγκρουση, κάποια αποκάλυψη,
η ατμόσφαιρα είναι βαριά.
Και ο αέρας χώνεται στη γλώσσα μας, όπως η
βροχή και άλλα καιρικά συμπτώματα.
Κάτι απροστάτευτο, βρίσκεται στους πέντε
ανέμους. Μια περιουσία που τρώγεται, εξανεμίζεται. Αλλά και οι πιθανότητες
εξανεμίζονται, όπως και οι ευκαιρίες.
Ο μη σταθερός στις πεποιθήσεις του, πάει όπου
φυσάει ο άνεμος. Τα παρανόμως αποκτηθέντα, χαρακτηρίζονται ανεμομαζώματα.
Του φαντασιόπληκτου, παίρνουν αέρα τα μυαλά.
Όταν χαλάει η βόλεψή μας, πάμε κατ΄ανέμου.
Το έχουμε και σαν κατάρα. Ρουμελιώτικη. «Άι
κατ΄ανέμ΄να πας. Άι κατ΄ανέμ από δω». Τι λέμε όταν συμβιβαζόμαστε με την
πραγματικότητα; Ό,τι βρέξει ας κατεβάσει
Όποιον φροντίζουμε πολύ, τον έχουμε « μη βρέξει
και μη στάξει».
Ο αποφασιστικός θα κάνει το δικό του «βρέξει
χιονίσει».
Και η βροχή χρησιμοποιείται σαν ένδειξη
αφθονίας. Ενδέχεται να έχουμε βροχή από γκολ, από διαμαρτυρίες και προτάσεις.
Το ξαφνικό αναφέρεται ως «κεραυνός εν αιθρία».
Μια πρόσκαιρη δυσάρεστη κατάσταση, «μπόρα είναι και θα περάσει». Κι αν
συνεχιστεί; Αν συνεχιστεί, «ό,τι βρέξει,
ας κατεβάσει».
Τι συμβαίνει με το νευρικό, που ξεσπάει έντονα;
Έχει τα μπουρίνια του.
Και τι προφασίζεται όποιος παριστάνει τον αθώο;
Καθαρός ουρανός, αστραπές δεν φοβάται.
Στον ανυπόμονο υπενθυμίζουμε «καιρός φέρνει τα
λάχανα, καιρός τα παραπούλια».
Το λέγαμε τότε που τα έφερνε ο καιρός. Τώρα τα
φέρνουν οι έμποροι από τα θερμοκήπια.
Σε λίγες μέρες το 2ο μέρος
