ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Αυτές τις μέρες πολύς λόγος γίνεται για μια γραβάτα.
"Θα την βάλει, θα την βγάλει, θα την δέσει, θα του ...πέσει?
Κι αν την βγάλει τι θα την κάνει? θηλιά να κρεμαστεί ή να μας κρεμάσει"??
Στην πιάτσα κυκλοφόρησε και το νέο ζεϊμπέκικο¨
"Την έβαλε την έβαλε ο Τσίπρας τη γραβάτα.
Όμως και πάλι μείνανε τα όνειρα φευγάτα.
Την φόρεσε την φόρεσε ο Τσίπρας τη γραβάτα,
μα ο Λαός του φώναξε το δούλεμα σταμάτα".
Εμένα η όλη διαδικασία μου θύμισε την παλιά καντάδα του Μπάρμπα-Γιάννη του κανατά:
"Κι αν φορείς ψηλό καπέλο και γραβάτα παρδαλή,
τον Λαό έχεις ποτίσει, ξύδι, ψέμα και χολή".
Καιρός όμως να διαβάσουμε ένα σχετικό χαριτωμένο αφήγημα του συνεργάτη μας Κώστα Μπιλίρη.
(Δημήτρης Ζάχος)
"Ο ΚΟΜΠΟΣ"
του Κώστα Μπιλίρη
(Αφήγημα)
Το γεγονός που θα σας περιγράψω
έγινε στο παραδίπλα χωριό, πριν τον πρώτο μεγάλο πόλεμο. Μου το εξιστόρησε η γιαγιά μου, η Κωνσταντία η Βούκαινα και λέω. Μιας και ήρθε στο νου μου, ας το βάλω στο χαρτί να υπάρχει.
Λοιπόν. Του Ανάργυρου του Γιαννολούκα έφτασε η μέρα να παντρευτεί. Χαρές, τραγούδια,
όλο το χωριό στο πόδι. Είχε βλέπεις και μεγάλο συγγενολόι.
Ο ίδιος ονειρεύεται τη στιγμή, που θα τελειώσουν τα στεφανώματα και τα γλέντια και θα χαρεί με την Αγγελικούλα του την πρώτη νύχτα του γάμου. Η μέλλουσα
γυναίκα του δεν τον άφησε μέχρι τώρα ν’ απλώσει
χέρι πάνω της. Ήταν με αρχές.
Έφεραν κουρέα και
τον φρεσκάρισε. Το συνηθίζουν αυτό. Φόρεσε καινούριο
σώβρακο. Δοκίμασε καινούρια και τριζάτα παπούτσια. Καινούριο και το πουκάμισο. Αγοραστές και οι νέες κάλτσες. Φυσικά μονόχρωμες, καθόσον οι πολύχρωμες θεωρούνται παιδιάστικες. Κι όταν λέμε αγοραστές, σημαίνει πως δεν του τις έπλεξαν με προβατήσιο νήμα. Τις προμηθεύτηκαν από ένα μαγαζί στη πόλη. Μια φορά γίνεται κανείς
γαμπρός! Όμως αυτή τη φορά πρέπει να βάλει και γραβάτα. Βέβαια το να τη βάλει είναι ένας λόγος. Αφού για να τη βάλει πρέπει και να τη δέσει.
Ο Ανάργυρος φόρεσε το παντελόνι, βόλεψε μέσα του το πουκάμισο, έσφιξε
τη ζωστήρα του και άπλωσε
στη γραβάτα. Την πήρε στα χέρια, τη δίπλωσε
στο λαιμό και πάσχισε να τη δέσει. Τύλιξε, ματατύλιξε, την πήγε από δω, την έφερε από κει, κόντεψε και να πνιγεί, τίποτα. Κοίταξε και τις πλεξούδες
της αδερφής του μήπως βρει καμιά λύση, όχι. Διερεύνησε μια πλεξούδα με σκόρδα, μήπως του κατεβεί
καμιά έμπνευση, πάλι τίποτα. Βλαστήμησε και τον κερατά που τη βρήκε. Ναι, αλλά έπρεπε
να τη φορέσει. Να τη χαρεί δεμένη στο λαιμό
του. Πώς να ντυθεί κοστούμι γαμπριάτικο
και πώς να καμαρώσει γαμπρός χωρίς
γραβάτα; Κάλεσε τους φίλους σε βοήθεια.
Όλοι πρόθυμοι και όλοι άσχετοι. Φτου να πάρει
και να σηκώσει! Επικρατεί ταραχή. Νεύρα, αλλά και χάχανα, γκρίνια, φωνές. Συχνά- πυκνά και κάποιες βρισιές
λερώνουν την ατμόσφαιρα. Και η ώρα περνάει.
Κι ο
παπάς θ’ αρχίσει ν’ αγριεύει. Αν ο Ανάργυρος
είχε διαβάσει Σέξπιρ
θα φώναζε. Δίνω τη ζωή μου για έναν κόμπο γραβάτας.
Δοκίμασαν όλοι οι παρευρισκόμενοι. Οι
μισοί όχι μόνο δεν κατάφεραν να δέσουν τον κόμπο, αλλά δεν ήξεραν και πώς να λύσουν τα κατασκευάσματά τους. Την
έδεναν κουτουρού, την τσαλάκωναν, την ξαναπατούσαν με το σίδερο και δώστου πάλι από την αρχή.
Αφού δοκίμασε την εφευρετικότητά της όλη η παρούσα πλεμπάγια,
άρχισαν να καλούν υποψήφιους «ειδικούς» και από άλλες γειτονιές. Από παντού πλήρης άγνοια.
Ο γαμπρός έφτυνε συνεχώς
από αγανάκτηση και αναθεμάτιζε τη μοίρα του. Κάποια στιγμή τάβαλε και με τον πατέρα του.
— Τόσα πράγματα ξέρεις και μου τα δίδαξες. Μια γραβάτα δεν έμαθες να δένεις;
— Τι να την έκανα παιδάκι
μου, τι την ήθελα;
Αυτά που έμαθα τα χρειαζόμουν.
Και τώρα τι γίνεται; Σε
ποιόν να προσπέσουν; Από ποιόν να γυρέψουν τη γιατρειά; Ο κυρ Φώτης ο δάσκαλος,
που είχε δέσει κόμπους σε εξήντα και βάλε γαμπρούς,
δεν υπήρχε να δώσει τα φώτα του. Είχε πάει στα κυπαρίσια
πριν λίγο καιρό. (Κοίτα εποχή που βρήκε να πεθάνει);
Ο νέος δάσκαλος ήταν αντικομφορμιστής. Τους έδωσε το χειρότερο
δείγμα των πεποιθήσεών του.
— Να μιμηθείτε το Μεγαλέξανδρο. Όταν βρέθηκε μπροστά του ο Γόρδιος Δεσμός,
έβγαλε το σπαθί και τον κομμάτιασε. Πάρτε ένα μαχαίρι και κάντε τη γραβάτα
κορδέλες.
Η συμβουλή του δεν έπεισε κανέναν. Μερικοί που την άκουσαν, σκέφτηκαν και να μην
ξαναστείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο.
Η ώρα κυλούσε και ο κόμπος
έφτανε στο χτένι. Έπρεπε να κινήσουν
για την εκκλησία, και η γραβάτα του γαμπρού δεν είχε κόμπο. Θυμήθηκαν και τον αστυνόμο. Αυτός ήξερε. Φορούσε κάθε Κυριακή γραβάτα.
— Μπα. Δε θα μας κάνει το χατίρι. Έχει τσακωθεί
με τον πατέρα τής νύφης.
Νέες βρισιές του γαμπρού για τον πεθερό του, που έχει προσβάλλει
τον αστυνόμο και τώρα θ’ αποφύγει να τους φανεί
χρήσιμος. Ο Μιχάλης ο ξάδερφός του θυμήθηκε το τραίνο. Σε είκοσι
λεπτά θα περνούσε
επιβατικό από τον κοντινό
σταθμό. Πήρε πρωτοβουλία. Ειδοποίησε τον παπά για την καθυστέρηση, πήρε τη γραβάτα,
ανέβηκε στο άλογο και κάλπασε για
το σταθμό. Έφτασε στο τσακ. Ενημερώνει το σταθμάρχη και σαλτάρει σ’ ένα βαγόνι, όπου βρίσκεται ένας έμπειρος και προθυμοποιείται μέσα σε έκρηξη γέλιου να βοηθήσει. Τη δένει στο λαιμό τού Μιχάλη και όλα τακτοποιούνται. Έρχεται ο Μιχάλης με τη
γραβάτα στο λαιμό του και
πάνω που πήγε να κάνει τη μεταβίβαση
και να την περάσει από το κεφάλι του στο κεφάλι του γαμπρού, η θηλιά ζορίστηκε και ο κόμπος λύθηκε.
Άντε τώρα να περιμένεις το άλλο τρένο…. Μέσα στην ταραχή και την οχλοβοή, πετιέται
ένας γείτονας και προτείνει.
—
Έχω στην ντουλάπα
τη δική μου γραβάτα δεμένη από το γάμο μου.
— Φέρτην, φέρτην, φωνάζει ο Ανάργυρος.
— Όχι, όχι, θα πάει γρουσουζιά, λέει μια θεία του.
— Πιο πολλή γρουσουζιά απ’ ό,τι έγινε;
Ο γαμπρός φοράει την προσφορά
τού γείτονα, σιάζεται
και χτενίζεται. Και πάνω που ετοιμάζονται να κινήσουν
για την εκκλησία, φτάνει τρέχοντας ένας συχωριανός τους και δίνει το κακό μαντάτο.
— Η νύφη τόσκασε
με τον Θεμιστοκλή τον Πελεκούδη
— Α τη σκύλα! Την είχα αφήσει και παρθένα.
— Α Μπα! Είναι τριών μηνών
γκαστρωμένη από το Θεμιστοκλή. Τ’ ομολόγησε
η ίδια. Γι’ αυτό έφυγε.
— Μα ήταν κορίτσι από σπίτι…
Κάτι πήγε να πει ακόμη ο
Αργύρης, αλλά ένας κόμπος μέσα από το λαιμό του τον εμπόδισε.
