Κράτος και Εκκλησία
Κων/νου Ηλ. Μήτσιου
Συχνά πυκνά ακούμε σχόλια, διαβάζουμε άρθρα, γίνονται
δηλώσεις «εν θερμώ», διατυπώνονται σκέψεις για τις σχέσεις Κράτους και
Εκκλησίας. Το πρόβλημα αυτό παραμένει «εν υπνώσει» και σε ημέρες κρίσης
εμφανίζεται, προβληματίζει και διχάζει.
Στην Ελλάδα η Εκκλησία υπήρξε αποτελεσματικό δίχτυ
ασφάλειας της εθνικής υπόστασης απέναντι στην αλλοτρίωση και αλλοίωση από
οποιαδήποτε ανά τους αιώνες κατοχή. Η νεότερη Ελλάδα αφομοίωσε έναν απίστευτο
τουρκογενή όγκο σε θεμελιώδη στοιχεία της κοινωνικής δομής της και κράτησε
αλώβητη την πίστη σα να μην πέρασε ποτέ από πάνω της ο μουσουλμάνος ή ο φράγκος
κατακτητής.
Σήμερα η Εκκλησία στη χώρα μας δέχεται την
αυτοτέλεια ή και την ιερότητα της πολιτικής εξουσίας για την εύρυθμη λειτουργία
της κοινωνίας σε μια συγκεκριμένη κρατική οντότητα, αλλά συγχρόνως
υπερασπίζεται και την αυτοτέλεια της δικής της πνευματικής εξουσίας για τη
λειτουργία του εκκλησιαστικού της σώματος στο σύνολό του και σε κάθε τοπική
θρησκευτική κοινότητα.
Στο πλαίσιο αυτό επιχειρήθηκε με το Σύνταγμα του
1975 και τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας (1977) η οριοθέτηση των διακριτών
ρόλων των δύο θεσμών και αναγνωρίζεται έκτοτε ότι «η Εκκλησία της Ελλάδος είναι
αυτοκέφαλος, αυτοδιοικείται δε εν των πλαισίω των περί θρησκείας άρθρων, του
Συντάγματος, διά των εν ενεργεία μητροπολιτών αυτής». Τούτο θεωρήθηκε μια
παραδεκτή βάση σχέσεων από τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών δυνάμεων,
ώστε να καθίσταται εφεξής εξωπραγματική κάθε φιλολογία για το χωρισμό Εκκλησίας
και Κράτους.
Είναι δικαιολογημένη εξάλλου η έμφαση που
αποδίδουν οι εκατέρωθεν πλευρές στους διακριτούς ρόλους και ενισχύει την άποψη
ότι ούτε το Κράτος είναι διατεθειμένο να δεχθεί την πλήρη αυτονόμηση της
Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τις παρούσες ευρωπαϊκές συνθήκες και διεθνείς εξελίξεις
ούτε η Εκκλησία είναι διατεθειμένη να δεχθεί έναν χωρισμό, ο οποίος θα
περιορίζει τον παραδοσιακό πνευματικό της ρόλο στην ελληνική κοινωνία.
Τόσο η Πολιτεία όσο και η Εκκλησία αναφέρουν την
αποστολή τους στον άνθρωπο. Γι’ αυτό και οι διακριτοί ρόλοι τους οριοθετούν τις
δικές τους αρμοδιότητες και δεν κομματιάζουν τον Έλληνα σε πολίτη και πιστό.
Έτσι ούτε το Κράτος παραιτείται από τη λειτουργία του πολίτη ως πιστού ούτε η
Εκκλησία παραιτείται από τη λειτουργία του πιστού ως πολίτη.
kostasmitsios@yahoo.gr
